Baba Limonata Satabilir miyim?

Tatilin başlamasıyla beraber sokaklarda ve caddelerde ciddi oranda fark edilen bir artış gözlenir. Ne midir bu artış? Çalışan çocuk sayısı.. Ayakkabı boyayan, limonata satan yada tartısının başında bekleyen çocuklar.

Ancak çalışan çocukları da kendi içinde ikiye ayırıyorum.

1. çalışan çocuk grubu mendil satan, ayakkabı boyayan yada yük taşıyan grup.. Diğer 2. çalışan çocuk grubu ise evlerinin önünde tezgah açmış annesinin babasının eskimiş eşyalarını, küpelerini ya da kendi yaptıkları malzemeleri ya da limonatasını satan ya da markette poşetlerinizi doldurmaya yardımcı olan çocuklar. Mavi ve beyaz yakalı işçiler. Mavi yakalı işçiler olarak düşündüğüm ağır işlerde çalışmak zorunda olan ya da zorunda bırakılan çocuklar. Bu çocuklar ailenin bütçesine yardım ederken hem psikolojik hem de fiziksel olarak aşırı sorumluk altında ezilirler. Diğer tarafta beyaz yakalı olarak nitelendirdiğim grup ise daha çok keyif için, zaman geçirmek ve farklı bir şeyler yapmak için kendiyle uğraşan çocuklardır. Aslında benim üzerinde durmak istediğim grup 2. grup yani beyaz yakalılar..

Bu çocuklar evlerinin önlerine açtıkları tezgahta evde bulduğu eski eşyaları ya da bibloları 1-3 ytl arasında satarlar. Ya da annelerinin hazırladığı limonatayı evlerine en yakın otobüs durağında satmaya çalışırlar. Bir kısmı ise 1. ya da 2. derece tanıdıklarının yanlarında onlara yardımcı olmaya çalışan bunun için ufak miktarda ki haftalıklar alan çocuklardır. Bir kısmı kendi isteğiyle bir kısmı da anne ve babanın yönlendirmesiyle yaparlar. “ Anneciğim eski oyuncaklarımı kapının önünde satabilir miyim? “ Babacığım ben de limonata satmak istiyorum…” gibi cümlelerle karşılaşmanız olasıdır. 8-9 yaşlarındaki çocuklardan gelen bu teklif karşısında neler yapılmalı? Cevabınız ne olmalı? Bunu kabul etmeniz durumunda eksileriniz nedir artılarınız nedir?

Elbetteki çocukları çalıştırmak yasalarca yasaklanmıştır. Sadece yasalarla yasaklanmasından ziyade vicdanende çok kabul edilebilir bir durum değildir. Ancak basit konularda çocuklara verilecek fırsatlar çocuğa birçok değerde katabilir. Özgüvenini arttırır, insan ilişkilerini geliştirir, organizasyon becerisini destekler, başarı ve başarısızlık duygularını yaşar, farklı insan davranışlarını gözlemler, ikna kabiliyetini geliştirir, sorumluluk duygusunu besler.. Ancak kontrollü ve takibi yapılan işler için geçerlidir bunlar. Aile çocuğunu kontrol edebilmeli, hangi ortamda ne tarz kişilerle ilişki içinde olduğunu tartmalı ve gerekli önlemleri almalıdır. Bunlar sağlandığında kısa süreli çocuğu yormayan, zorlayıcı şartları olmayan iş veya hobi bulmalarının çocuk üzerinde olumlu etkileri olacağını düşünüyorum. Peki ama anne babalar neler yapabilir?

• Çocuğunuzdan böyle bir talep geldiğinde gerçekten isteyip istemediğini iyice anlamaya çalışın. Gerçekten istiyor mu yoksa dışardaki çocuklara mı özeniyor?
• Eğer gerçekten istediğine kanaat getirirseniz neler yapabileceğinizi belirleyin. Çocuğunuzun ve sizinde istediğiniz kontrol edebileceğiniz şartları sağlayabilcek bir iş bulun.
• Çocuğunuza yaşayabileceği zorlukları ve farklı karşılaşabileceği kişilikleri tanıtın. Ve neler yapması gerektiğini anlatın.
• Acil durumlarda yapması gerekenleri sıralayın. Telefon numaraları, polise haber verme, kendini koruma adına alabileceği önlemleri..
• Kazanacağı parayı biriktirerek okul ihtiyaçları ya da bireysel ihtiyaçları için harcayacağınızı belirtin. Gayri ihtiyari harcamalara fırsat vermeyin.
• Her gün sonunda kısa konuşmalarla gün içinde yaşadıklarını dinleyin. Başarıları için onu kutlayın. Başarısızlıkların da neden sonuç ilişkisi kurarak daha neler yapabileceğini tartışın.
• Bu durumu keyifli bir hale getirmeye çalışın. Zorlama, ısrar etme yerine kendisinin istekle devam ettirmesi konusunda cesaretlendirmeye çalışın.

Pedagog Şenay Yılmaz
senay.yilmaz09@mynet.com