BİZE ULAŞIN
Boyundan başlayarak mideye kadar uzanan yaklaşık 30 cm uzunluğundaki alanda meydana gelen kanser türlerine yemek borusu kanserleri denir. Diğer adı ile özofagus kanserleri olarak da isimlendirilen kanserler genellikle yanlış beslenme alışkanlıkları nedeniyle ortaya çıkar.
Tıptaki adı ile "özofagus kanseri" olarak da bilinen yemek borusu kanseri, boğazdan mideye kadar uzanan ve içi boş bir boru şeklinde olan özofagusta oluşan kanserlerdir. Yemek borusu, yutulan gıdaları boğazın arka kısmından sindirilmek üzere mideye taşır. Yemek borusu içerisindeki hücrelerde oluşan kanser, özofagusun herhangi bir alanında meydana gelebilir. Erkeklerde, kadınlara nazaran daha sık gözlenir.
Yemek borusu kanseri, kökeninde olan hücre türüne ve ortaya çıktığı alana göre farklı isimlerle adlandırılır. Genellikle yemek borusu kanserinin en sık görülen çeşidi "skuamoz" adı verilen yassı hücreli kanser ve adenokarsinomdur.
Yassı hücreli yemek borusu kanseri, yemek borusunun iç kısmını kaplayan yassı hücrelerden oluşan ince zarın hastalanmasıdır. Ülkemizde de en sık görülen yemek borusu kanseri türü, yemek borusunun üst veya orta kısmında gelişen yassı hücreli olandır. Adenokarsinom yemek borusu kanseri ise yemek borusunun alt bölgesinde bulunan iç zar tabakasının yani mukozanın safra ve mide asidine maruz kaldıkça şekil değiştirmesi ve mide iç zarı ile salgı bezlerine benzemeye başlaması ile ortaya çıkar. Bu şekilde form değiştiren hücreler zamanla kansere neden olur. Adenokarsinom yemek borusu kanseri, daha çok Batı ülkelerinde görülür.
Temel iki çeşit yemek borusu kanseri dışında kas dokusundan kaynaklanan farklı tipteki özofagus kanserleri mevcuttur. Oldukça nadir olarak görülen bu türlerin yanı sıra yemek borusundaki hangi alanın kanser olduğuna göre de farklı isimlerle adlandırılan türler de vardır. Bunlar mide girişi - alt uç, boyun ve göğüs içidir.
Yemek borusu kanserine genellikle ülkemizin doğu illerinde sık sık rastlanmaktadır. Burada görülme sıklığını çok sıcak çay / çorba içmek ve sürekli sebzeden yoksun protein ağırlıklı beslenme artırmıştır. Bunların yanında sigara ve alkol kullanımı da yemek borusu kanseri riskini artırır.
Hücre türüne göre yemek borusu kanseri nedenleri de değişir. Bu kapsamda yassı hücreli yemek borusu kanseri nedenleri arasında sıcak içecekler, sigara, alkol ve tütsülenmiş ya da yanmış gıda tüketimi gösterilebilir. Adenokarsinom türü yemek borusu kanserlerinin oluşum temelinde reflü yer alır. Toplumun yüzde 25'inde görülen reflü elbette her daim kansere neden olmaz. Ancak uzun süreli reflü varlığı üzerine bir de sigara ve alkol eklenirse yemek borusu kanseri riski ikiye katlanır.
Yemek borusu kanseri belirtileri arasında en spesifik olanı; yutma güçlüğünün ortaya çıkmasıdır. Boğazda oluşan takılma hissi ya da yutma sırasında ağrı çekilmesi de diğer belirtiler arasındadır. Ancak belirtiler, tümör yemek borusunun en az yüzde 60'ının kaplamadıkça ortaya çıkmaz. Bu nedenle hastalık geç aşamada tespit edilebildiği için kanseri evreleri çok ilerlemiş olabilir. Özellikle hastalığın yaşlılarda ortaya çıkan belirtileri yutma anında yaşanan ağrı ve gece uyku sırasında yastığa akan salyadır.
Yutma güçlüğü yaşanması, yemek borusunun her bölgesinde oluşan kanserin ortak belirtisidir. Ancak boyun bölgesinde oluşan kanserin diğer bir belirtisi olan ses kısıklığı, ağrılı yutmaya eşlik edebilir. Şiddetli öksürüğün varlığı, göğsün orta kısmında oluşan yemek borusu kanserinin belirtisi olabilir. Mideye yakın bölgede oluşan yemek borusu kanserinin en tipik belirtisi ise şiddetli reflüdür.
Yemek borusu kanseri evreleri temelinde bazı belirtilerde farklılık görülebilir. Birinci evrede, kanser belirtisi görülmez. Tespit edilebilmesi için tesadüfen test yapılması ya da düzenli tarama gereklidir. İkinci evrede hafif de olsa yutma güçlüğü görülebilir. Ayrıca nadir de olsa yutarken takılma hissi ya da bağırsak kanaması görülebilir. Üçüncü evrede görülen belirti ciddi yutma güçlüğüdür. Hasta kişi neredeyse katı bir yiyecek yiyemez. Dördüncü evrede aşırı kilo kaybı ve öksürük görülür. Eğer tümör kemiklere ya da karaciğere sıçramışsa, bu organlarda ağrı yaşanabilir.
“Yemek borusu kanseri nasıl anlaşılır?” sorusu pek çok kişinin merak ettiği konular arasındadır. Kanserin teşhis edilmesi için endoskopik inceleme yapılması gerekir. Bu inceleme esnasında doktorun yemek borusunun iç kısmını görüntülemesi ve teşhisi kesinleştirmesi için parça alarak patolojik incelemeye göndermesi gerekir.
Yemek borusu kanserinin hangi evrede ve bölgede olduğunun tespit edilebilmesi için EUS adı verilen endoskopik yöntem kullanılır. Bunların yanı sıra yemek borusu kanseri nedeniyle ameliyat olacak hastaya mutlaka Pet CT ve BT (bilgisayarlı tomografi) tetkikleri yapılır.
“Yemek borusu kanseri kan tahlilinde belli olur mu?” sorusu da birçok kişi tarafından merak edilen diğer bir tanı konusudur. Maalesef, yemek borusu kanseri kan tahlilinde belli olmaz. Ülkemizde yemek borusu kanserinin erken teşhisi için genel bir tarama programı olmasa da kişisel olarak alınabilecek önlemlerin başında endoskopik kontrol gelir. Bireylerin, herhangi bir sıkıntısı olmasa dahi yılda en az 1 kez de olsa endoskopik tarama yaptırması, erken teşhis bakımından son derece önemlidir.
