Çocukların toprakla oynaması faydalı mı? Çamurla oynamak bağışıklık sistemini güçlendiriyor mu?

Çocukken toprakta oynamanın bağışıklık sistemini güçlendirdiği söylentisi hepimizin kulağına gelmiştir. Peki, bu iddia bilimsel olarak ne kadar doğru? Uzmanlar, erken yaşta toprakla oynamanın alerji ve otoimmün hastalık riskini azaltabileceğini belirtiyor. Ancak, her toprak masum değil; bazı riskler de barındırıyor. Bilimsel çalışmalar ışığında, çocukların toprakla ilişkisinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini inceledik.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN GELİŞİMİNDE MİKROBİYOMUN ROLÜ

Çocukların bağışıklık sistemi, yaşamın ilk yıllarında şekillenirken, vücut dost ve düşman mikropları ayırt etmeyi öğrenir. University College London’dan emekli profesör Graham Rook, bağışıklık sisteminin düzenleyici mekanizmalarının büyük ölçüde bağırsak mikrobiyomundan gelen sinyallerle desteklendiğini belirtiyor. Bağırsak mikrobiyomu, vitamin sentezi ve sindirim gibi hayati işlevlerde kritik bir rol oynar.

'ESKİ DOSTLAR HİPOTEZİ'

Rook’un 2003’te önerdiği “eski dostlar hipotezi”, erken yaşta çeşitli zararsız mikroplara maruz kalmanın mikrobiyomu zenginleştirdiğini ve bağışıklık sisteminin dengeli gelişimini desteklediğini savunuyor. Bu teori, hijyen hipotezinden farklı olarak, bulaşıcı patojenler yerine komensal mikropların önemini vurgular.

ÇİFTLİKLERDE BÜYÜYEN ÇOCUKLARIN, ALERJİ RİSKLERİ DAHA DÜŞÜK!

Örneğin, çiftliklerde veya evcil hayvanlarla büyüyen çocukların alerji geliştirme riskinin daha düşük olduğu çok sayıda çalışma ile gösterilmiştir. 2024’te İsveç’te yapılan bir araştırma, süt çiftliklerinde büyüyen çocukların bağırsaklarında daha fazla zararsız bakteri bulunduğunu ve alerji oranlarının düşük olduğunu ortaya koydu.

FİNLANDİYA DENEYİ: TOPRAK VE BAĞIŞIKLIK

Finlandiya’da gerçekleştirilen bir deney, şehir çocuklarının orman toprağı ve çimenle temas ettirildiğinde bağışıklık sistemlerinin güçlendiğini gösterdi. Bir ay içinde, toprakta oynayan çocukların ciltlerinde daha çeşitli bakteri popülasyonları ve kanlarında daha fazla bağışıklık düzenleyici hücre tespit edildi. Bu, toprağın bağışıklık sisteminin olgunlaşmasına katkı sağlayabileceğini ve alerjik reaksiyon riskini azaltabileceğini düşündürüyor.

TOPRAĞIN RİSKLERİ VAR MI?

Ancak, toprakta oynamanın faydaları kadar riskleri de mevcut. Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nden Dr. Robert Wood, mikrobiyomun alerji riskini etkilediğini, ancak genetik ve çevresel faktörlerin de önemli olduğunu vurguluyor. Kirli bölgelerdeki toprak, kurşun gibi zararlı kimyasallar veya parazitler içerebilir. Bu nedenle, çocukların toprağı soluması veya yemesi önlenmelidir. Ayrıca, bir evcil hayvanın alerji riskini azalttığı bilinse de, bu herkes için garanti bir çözüm değildir.