Fibromiyalji : Nedenleri, belirtileri, tedavisi

Yoğun iş temposu sebebiyle ya da stres altında kalındığında tekrarlayabilir. Bununla beraber vücudun belli başlı bölgelerinde sürekli nedensiz ağrılar ortaya çıkabilir. Bu ağrılar gün içerisinde farklı noktalarda meydana gelebilir.

Fibromiyalji Nedir?

Fibromiyalji kronik ağrı ve yorgunluk olarak da bilinir. Kas-iskelet sisteminde meydana gelen ve yaşam koşullarını olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlıktır. Genellikle sırt, boyun, omuzlar, dirsekler, el bilekleri ve kalçalarda çok sık ağrılara neden olur. Bununla beraber kas-eklem ağrısı, yorgunluk, sabahları omuzlarda kas tutulması gibi belirtiler de gösterebilir. Dünya üzerinde görülme oranı %2'dir. Ülkemizde ise yaklaşık olarak 1.3 milyona yakın fibromiyalji hastası olduğu söylenebilir. Hastalar genellikle 30 ile 60 yaş arasındadır. Kadınların sürekli değişen hormonal sistemlerinin ortaya çıkardığı stres ya da diğer duygusal sebeplerden dolayı kadınlarda daha çok rastlanır. Ayrıca ev işlerinde bedenlerine çok fazla yük bindirmeleri, aşırı temizlik yapmaları fibromiyaljiye zemin hazırlar.

Hassas ve duygusal yapılı ve her olaydan derinden etkilenen kişilerde daha sık görülür. Bu rahatsızlığa daha çok mükemmeliyetçi, titizlik hastası ya da işkolik insanlar daha kolay bir şekilde yakalanabilir.

Fibromiyaljinin Nedenleri Nelerdir?

Fiziksel yaralanmalar, çeşitli enfeksiyonlar ya da toksinler fibromiyaljiye sebep olabilir. Yurt dışında yapılan bazı araştırmalara göre bu hastalığa yakalanmış kişiler çok değişken ruh haline sahiptirler.

1. Kalıtım

Fibromiyalji hastalığında kalıtım önemli bir role sahiptir. Aile bireylerinde fibromiyalji rahatsızlığı gözlemlenen kişilerde %30 oranında hastalığa yakalanma riski artıyor. İnsanların neredeyse tüm özelliklerini belirleyen kalıtım, yatkın olunan hastalıkları da belirler.

2. Stres

Hastalığın en büyük nedeni olarak stres görülebilir. Çok yoğun stres yaşayan insanlarda çok sık karşılaşılır. Fiziksel ya da duygusal travmatik bir olay yaşayan insanlarda ortaya çıkması çok muhtemeldir.

3. Yaralanma

Herhangi bir nedenden dolayı sakatlanan ya da yaralanan kişilerde görülebilir. Bunun nedeni insanlarda fiziksel travma ya da sakatlıktan ortaya çıkan stres ve psikolojik durumdur.

4. Lupus hastalığı

Lupus hastalığı, bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini ve dokularını yabancı bir madde gibi tanımasından kaynaklanır. Vücudun herhangi bir yerinde veya organında ortaya çıkabilir. Ortaya çıktığı durumlarda fibromiyalji görülme olasılığı da hastalığının ilerlemesiyle birlikte artar.

5. Gluten duyarlılığı

İnsanlarda ortaya çıkan hastalıkların %50'si gluten ile doğrudan bağlantılıdır. Glutene bağlı ortaya çıkan hastalıklar çok gizli bir biçimde seyreder. Bu hastalıklardan biri de fibromiyaljidir. Gluten duyarlılığına sahip bir bireyin doktor tavsiyesinde gluten diyeti uygulaması gerekebilir.

6. Bağırsaklarda candida mantarı

Bağırsaklarda bu mantar türünün çok az olarak bulunması normaldir. Ancak belli bir seviyenin üstüne çıktığında insan sağlığına zarar vermeye başlar. Bağırsaklardan çıkıp kana karışmaya başladığında insanlarda halsizlik, sürekli uyuma isteği gibi problemlere neden olabilir. Bu problemlerin yanında fibromiyalji rahatsızlığı da gözlemlenebilir. Mantarların istenen seviyeden fazla olup olmadığını anlamak için temiz bir suya tükürün. Yaklaşık 15-20 dakika bekledikten sonra tükürük suyun dibine çökerse bağırsaklarınızdaki candida mantarında artış olduğu anlamına gelebilir.

7. Tiroit

Tiroit bezinde ve hormonlarında oluşan bazı sorunlardan dolayı bazı hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu hastalıklardan bir tanesi de fibromiyaljidir. Sürekli yorgunluk, kollarda ve eklemlerde ağrılar rahatsızlığın tiroit bezlerinde oluşan bir sorundan kaynaklandığının belirtileridir.

8. Vitamin eksikliği

Hastlarda en çok D vitamini, B12 ya da magnezyum eksikliğine rastlanır. Genellikle magnezyum eksikliği yaşayan kişilerde sürekli uyuma ağrı ve benzeri durumlar gözlemlenir. Bu eksiklik giderildiğinde ise hasta dinç ve güçlü olur.

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Fibromiyalji hastaları neredeyse hiç rahat uyku uyuyamazlar. Bu rahatsızlık kişilerin yaşam kalitesini oldukça düşürür. Vücudun belirli bölgelerinde, eklemlerde hassasiyet hissedilir. Bu hassasiyet eklemlerde oluştuğunda beraberinde ağrıları da getirebilir.

1. Kötü uyku

Fibromiyalji hastaları sabahları adeta dayak yemişçesine yorgun ve halsiz uyanırlar. Bununla beraber bir şey yapmak istediklerinde kendilerinde o kuvveti bulamayabilirler. Yataktan kalktıkları anda omuzda ve sırtta yoğun ağrılar gözlemlenir. Kadınlarda adet dönemlerinde dirsek eklemlerinde bıçak batma hissi de ortaya çıkabilir.

2. Ağrı

Vücudun hemen hemen her bölgesinde ağrılar ortaya çıkabilir. Genellikle boyun ve omuzlarda gözlemlense de ağrılar kollara, kalçaya doğru yayılır. Bu hastalıktan ortaya çıkan ağrılara halk arasında "dolaşan ağrı" denilir. Sabah uyandığında omzunda ağrı hisseden kişi öğlene doğru ağrıyı bacaklarında hisseder. Bu tip yakınmalar bu rahatsızlığa sahip 10 kişiden 9'unda gözlemleniyor. Ayrıca bu belirtilerle beraber uykuya dalmada zorluk, gece boyunca sık sık nedensizce uyanma gibi semptomlar da yaşanabilir.

3. Bilinçsel dalgalanma

Fibromiyalji hastaları herhangi bir işe odaklanmada zorluk yaşarlar. Fibromiyalji rahatsızlığına sahip kişiler sanki kendi hayatını perde arkasından izliyor hissine kapılabilirler.

4. Uyuşukluk

Sabahları uyanıldığında eldeki uyuşukluk hissi fibromiyalji hastalığı belirtisi olabilir. Bununla beraber yanma gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Uyuşukluk yalnızca ellerde değil ayaklarda da gözlemlenebilir.

5. Migren gibi baş ağrısı

Migren ya da gerilim tipi baş ağrıları gözlemlenebilir. Bununla beraber başta sıcaklık hissi gözlerde ağrı da olabilir.

6. Bağırsaklarda değişiklik

Hastaların bağırsaklarında problemler gözlemlenebilir. Göğüste çarpıntı, idrar yaparken yanma ve huzursuz bacak rahatsızlığı gibi pek çok rahatsızlık beraber yaşanabilir.

Fibromiyaljinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu rahatsızlığa tanı konulurken uzman bir hekimin görüşü alınmalıdır. Rahatsızlığın ne olduğunu çözmek için doktorlar özel bir tanı yöntemi kullanmazlar. Manyetik rezonans ya da diğer görüntüleme yöntemleri ile herhangi bir bulguya rastlanmaz. Tanı klinik muayene ve hastanın söylediği belirtiler değerlendirilerek ortaya konur. Hastalar genellikle ağrılarının nedenini bilmediğinden dolayı aile bireyleri ile problemler yaşar. Bazı durumlarda bu rahatsızlığa tanı konulamadığından etrafındaki kişilerce hastaya hastalık hastası gibi can sıkıcı ithamlar söylenebilir. Fibromiyalji atakları yaşayan kişiler bu atakları genellikle uyurken yaşadıklarından sabahları uyandıklarında ağrılar çekebilirler. Bu atakları doktorların doğru değerlendirmesi sonucunda hastalığın tanısı konulmuş olur.

1. İlaç tedavisi

Fibromiyalji hastaların yardımına başvurdukları doktor ekibi fizik tedavi uzmanı, fizyoterapist ve psikologdan oluşur. FMS için belirgin tek bir neden olmadığından farklı semptomlar incelenerek anlaşılır. Hastalığın hem ilaç hem de ilaç dışı tedavi yöntemleri vardır. Çoğunlukla önerilen tedavi yöntemi hem ilaçların hem de ilaç dışı yöntemlerin kullanılmasıdır. Hastalığın tedavisi için yurt dışında çoğunlukla uygulanan yöntemler kullanılır. Uygulanacak ilaçları uzman hekimler tarafından reçeteli olarak önerilen kadar olmak zorunludur. İlaçlar saati saatine çok düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaç tedavisi ve ilaç dışı tedavi uzun süre düzenli olarak devam ettirildiği taktirde bu hastalıktan kurtulmak mümkün. Ancak duygusal bunalım, yoğun stres gibi durumlarda fibromiyalji tekrardan ortaya çıkabilir.

2. İlaç dışı tedavi

Hastaların farkına varması gereken en önemli nokta hastalığın psikolojik bir rahatsızlık olmadığını, ona göre davranması gerektiğini öğrenmesidir. Fibromiyalji, yaşamı tehdit eden ya da eklemleri deformeye uğratan bir rahatsızlık değildir. Yaşam süresini herhangi bir nedenden dolayı azaltmaz.

3. Fibromiyalji egzersizleri

• Başınızı öne eğin, başınızın arkasından ellerinizle çekerek, çenenizi göğsünüze değdirin. Boyun kaslarının ısındığını ve gerildiğini hissedin. Bu pozisyonda 10'a kadar sayın ve doğrulun. Bu hareketi her gün tekrarlayın.
• Başınızı bir omzunuza değdirmeye uğraşın. Bu hareketi yaparken omzunuz ve bedeniniz sabit olsun. Sadece baş kısmınız hareket etsin. Boynunuzu yatıracağınız taraftaki elinizle başınızı çekerek boyun kaslarının gerilmesine izin verin. Bu hareketi, elinizi yavaş yavaş daha yukarı koyarak 3 kademede uygulayın.
• Omuzlarınızı yukarıya kaldırın, geriye doğru çekerek, kürek kemiklerini sırtınızda birleştirmeye çalışın. Omuzlarınızla bir halka çizmeye çalışın. Bu hareketi her gün düzenli olarak 20 kez tekrar şeklinde yapın.
• Kolunuzu önden düz olarak kaldırın. Daha sonra karşı omzunuzu getirmeye çalışın. Dirseğinizle çekerek kolunuza destek çıkın. Sırt kaslarının gerildiğini hissettikten sonra bırakın. Bu pozisyonu düzenli olarak yapın.
• Bir kapı boşluğunda duvara ellerinizi yaslayın. Bir bacağınızı öne doğru gerin. Göğsünüzün ön tarafındaki kaslarınızın gerildiğini hissedin. Bu pozisyonda 10 saniye kadar bekleyin. Bu hareketi elinizi yavaş yavaş daha yukarı olacak şekilde kaldırarak 3 kademe şeklinde yapmaya çalışın.
• Daha sonra bir sandalyenin arkasına geçin. Sandalyenin arka kısmındaki sırtınızı yasladığınız kısma ellerinizi koyarak öne doğru esneyin. Kollarınızın ve omzunuzun alt kısımlarının gerildiğini hissedin. Bu pozisyonda 10'a kadar sayıp bekleyin.
• Bir sandalyeye oturun. Ellerinizi birleştirip öne doğru uzanın, sırtınızın düz bir halde olmasına özen gösterin. Bu pozisyonda 5'e kadar sayın, 10-15 kere tekrarlayın.
• Bu işlemden sonra sırt üstü şekilde sert bir zemine uzanın. Daha sonra ellerinizi dizlerinizin altına tutup dizlerinizi gövdenize doğru çekin. Bu işlem sırasında sırtınızın gerildiğini hissedin. Bu pozisyonu uygularken 10'a kadar sayıp gevşeyin.
• Her iki elinizin ve dizinizin üzerinde, dört ayak pozisyonuna gelin. Yapabildiğiniz kadar sırtınızı kamburlaştırın ve başınızı eğerek sırt kaslarınızı gerin. Bu pozisyonda 5'e kadar sayarak bekleyin.
• Dizleriniz üzerinde yere oturun. Ellerinizi öne doğru uzatarak sırt kaslarınızın gerilmesine izin verin. 10' kadar sayıp gevşeyin. Bu işlemi en az 5 kere tekrarlayın.
• Ayakta dik durun, bir dizinizi kıvırın. Ellerinizle ayağınızı tutarak kalçanıza doğru çekin. Bacak ön grup kaslarının yoğun bir biçimde gerildiğini hissedin. Bu sırada düşecek gibi oluyorsanız bir duvardan destek alın.
• Oturarak bağdaş kurun. Öne doğru eğilerek dirsekleriniz ile bacaklarınızı yere doğru bastırarak sırt kaslarınızı gerin.
• Düz bir yere oturun. Bacaklarınızı uzatın. Bir dizinizi kıvırın. İki elinizle düz olan bacağınızın parmak uçlarına uzanmaya çalışın. Bu hareketi 10 kez tekrarlayın. Hareketi uygularken içinizden 10'a kadar sayın.

Düzenli bir şekilde ilaç tedavisinin yanında, bu hareketleri yapmanız hastalığın tedavi sürecinin daha sağlıklı ilerlemesi açısından fayda sağlayacaktır. Bununla beraber bu hareketleri yaptığınız ilk günlerde vücudunuzda ufak tefek ağrılar olabilir. Bunun nedeni uzun süredir spor yapmayan vücudun hamlanmış olmasıdır.

3. Fibromiyalji noktaları tedavisi

Bu noktalar 18 noktadan oluşuyor. Bu noktaların varlığı ancak uzman doktorlar tarafından saptanabilir. Vücutta simetrik olarak dağılan bu noktalar ön tarafta, boyun köşelerinde, her iki dirsekte, köprücük kemiklerinde ve diz eklemlerindedir. Arka tarafta ise boyun arkasında, omuz bitişlerinde, her iki göğüs kafesinde, kalçalarda ve baldırlarda olacak şekilde dağılmıştır.

Hastalığın ağrısı genelde bu noktalarda oluşur. Ağrılı noktalar bulunduktan sonra doktorlar derin darbe masajı ile hastayı rahatlatırlar. Bu masaj 10 seans kadar sürebilir. Masaj seansları bittikten sonra ağrılı noktalara anestezik madde zerk edilir. Hasta bu madde etkisini gösterdikten sonra rahatlamaya başlar. Bu işlem 1-2 gün ara ile 3 defa uygulanır.

Fibromiyalji İçin Hangi Doktora Gidilir?

Tedavi için öncelikle fizik tedavi ve dahiliye-iç hastalıkları bölümüne gidebilirsiniz. Bununla beraber son zamanlarda çok yakın bir aile ferdi ya da arkadaşınızı kaybettiyseniz, psikolojik bir travma yaşadıysanız bir psikologdan yardım almanız da hastalığın tedavisi sürecine katkı sağlayacaktır. Çünkü yoğun stres altında kaldığınız vakitlerde hastalıktan doğan ağrılar bir hayli artar. Doktorlar size rahatlatıcı ilaçlar verir. Ancak kesinlikle kendi kafanıza göre bu ilaçları kullanmayın. Bu ilaçların bilinçsizce kullanılması kötü sonuçlar doğurabilir. Fibromiyalji atakları geçirdiğiniz günün ertesinde doktora gitmek tanı sürecini kolaylaştırır. Bununla beraber alternatif tıp tekniklerinden de yardım alabilirsiniz.