GSMH yüzde 5.9 arttı

ANKARA (İHA) - 2003 yılında Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) yüzde 5.9, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ise yüzde 5.8 artış gösterdi. 2003 yılının 4. üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre GSMH gelişme hızı yüzde 7.2, GSYİH gelişme hızı ise yüzde 6.1 olarak hesaplandı. 2003 yılının tamamında ise GSMH yüzde 5.9, GSYİH ise yüzde 5.8 artış gösterdi. 2003 yılında üçer aylık dört dönemin toplamı olarak elde edilen GSMH değeri cari fiyatlarla 356 katrilyon 680 trilyon 888 milyar lira, kişi başına GSMH değeri ise 3 bin 383 dolar oldu.

Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı (DİE) tarafından yapılan açıklamada 2003 yılının dördüncü üç aylık döneminde ilişkin geçici hesaplamaya göre GSMH'nın "cari fiyatlarla 97 katrilyon 176 trilyon 897 milyar lira, 1987 yılı fiyatlarıyla 30 trilyon 992 milyar lira", 2003 yılı dördüncü döneminde 2002 yılı dördüncü dönemine oranla gelişme hızının da cari fiyatlarla yüzde 18.3, sabit fiyatlarla yüzde 7.2 olduğu ifade edildi.

Diğer yandan 2002 yılı GSMH ve GSYİH büyüme oranlarını yüzde 7.8'den yüzde 7.9'a revize edildi. DİE, daha önce açıklanan 2002 yılı GSMH sonuçlarını elde edilen yeni verilerdeki değişmeden dolayı yeniden hesapladı. Üçer aylık dört dönemin toplamı olarak elde edilen 2002 yılı GSMH değeri cari fiyatlarla 275 katrilyon 032 trilyon 366 milyar lira, sabit fiyatlarla 116 trilyon 338 milyar lira oldu. Gelişme hızları cari fiyatlarla yüzde 55.8, sabit fiyatlarla yüzde 7.9 olarak revize edildi. 2002 yılında zımni fiyat deflatörü yüzde 44.4 olarak gerçekleşti. 2002 yılında kişi başına GSMH değeri cari fiyatlarla bir önceki yıla göre yüzde 53.6'lık artışla 3.950.138.827 TL, dolar değeriyle yüzde 22.4'lük artış ile 2 bin 598 dolar olarak hesaplandı.

MİLLİ GELİR ARTTI

2003 yılında kişi başına Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) değeri cari fiyatlarla bir önceki yıla göre yüzde 27.7 arttı.
Devlet İstatistik Enstitüsü'nden (DİE) yapılan açıklamaya göre, 2003 yılı üçer aylık dört dönemin toplamı olarak elde edilen 2003 yılı GSMH değeri cari fiyatlarla 356 katrilyon 680 trilyon 888 milyar lira, 1987 yılı fiyatlarıyla 123 trilyon 165 milyar TL, gelişme hızları da cari fiyatlarla yüzde 29.7, 1987 yılı fiyatlarıyla yüzde 5.9, 2002 yılında zımni fiyat deflatörü yüzde 22.5 oldu. 2003 yılında kişi başına GSMH değeri cari fiyatlarla bir önceki yıl göre yüzde 27.7'lik artışla 5.044.135.199 TL, dolar değeriyle yüzde 30.2'lik artışla 3.383 dolar olarak hesaplandı. 2003 yılının dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam imalat sanayiinde yüzde 10'luk bir artış gerçekleşti.
İmalat sanayii kamu kesiminde, diğer gıda, basın-yayın, diğer kimyasal ürünler, metal eşya ve elektrik makineleri, sanayilerinde yüzde 10'un üzerinde üretim artışı, gıda, içki, tütün, dokuma, kağıt-kağıt ürünleri, petrol ve kömür türevleri, plastik ürünleri, çanak-çömlek-çini porselen, diğer metal ana sanayii, makine sanayii ve otomotiv sanayilerinde yüzde 10'un üzerinde üretim düşüşleri görüldü. Bu döneme ilişkin toplam imalat sanayii üretim değeri içinde kamu kesiminin payı yüzde 24.5 olarak gerçekleşti.
İmalat sanayii özel kesiminde, içki, deri ve kürk eşya, ağaç ürünleri, ağaç mobilya ve döşeme, kağıt-kağıt ürünleri, diğer kimyasal ürünler, petrol ve kömür türevleri, lastik ve plastik ürünleri, çanak-çömlek-çini porselen, cam ve cam ürünleri, çimento, demir-çelik, makine sanayii, elektrik makineleri ve otomotiv sanayilerinde ise yüzde 10'un üzerinde üretim artışı görüldü. Bu dönemde özel imalat sanayii kesiminin payı ise yüzde 75.5 oldu.

2003 yılı dördüncü döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre madencilik ve taşocakçılığı sektörünün devlet madencilik kesiminde yüzde 1'lik üretim azalışı, özel madencilik kesiminde ise yüzde 0.3'lük üretim azalışı gerçekleşti. 2002 yılı dördüncü döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre elektrik kesiminde yüzde 7'lik üretim artışı, su üretiminde ise yüzde 8'lik üretim artışı oldu.

2003 yılı dördüncü üç aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre inşaat sektörünün sabit fiyatlarla kamu kesimi katma değerinde yüzde 10.9'luk artış meydana geldi. Özel sektör inşaat faaliyetlerinde ise bu dönem metre kare olarak hesaplanan tamamlanmış inşaatlarda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.4'lük azalış görüldü.

2003 yılı dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre imalat sanayii sektöründe görülen sabit fiyatlarla yüzde 10'luk artış ile ithalatta bir önceki yılın aynı dönemine göre dolar değeriyle yüzde 29.9'luk artış hizmet sektörlerini etkiledi.
Bu sonuçlara göre sabit fiyatlarla gelişme hızları ticaret sektöründe yüzde 9.2, ulaştırma ve haberleşme sektöründe yüzde 7.5, serbest meslek ve hizmetler sektöründe yüzde 5.4 oldu. T.C. Merkez Bankası'ndan alınan geçici verilere göre dış alem net faktör gelirleri bu dönemde net eksi 382 milyon dolar oldu. İşçi dövizi girişi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47.3'lük bir artış ile 638 milyon dolar olarak tahmin edildi.

Diğer yandan 2003 yılı 4. çeyrekte özel nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 10.3 oranında arttı. Bu dönemde kamu kesimi yatırımları yüzde 5'lik, özel kesim yatırımları ise yüzde 30.1'lik artış gösterdi. 2002 yılı birinci , ikinci, üçüncü ve dördüncü 3 aylık dört dönemin toplamı olarak elde edilen yıllık GSYİH sonuçlarına göre özel nihai tüketim harcamalarında sabit fiyatlarla yüzde 2.1'lik artış oldu. 2002 yılında toplam kamu kesimi yatırımlarında sabit fiyatlarla yüzde 8.8 artış, özel kesim yatırımlarında ise yüzde 5.3'lük azalış görüldü.