Halep IŞİD'in eline geçer mi?

Lina Sinjab / BBC Muhabiri

Suriye'nin ikinci büyük şehri Halep'in Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) militanlarının eline geçebileceği yolundaki kaygılar giderek artıyor.

Geçen ay Suriye hükümet güçleri de, ABD öncülüğündeki koalisyonun düzenlediği hava saldırıları da IŞİD militanlarının, çölde yaklaşık 70 kilometre ilerleyerek antik Palmyra kentine girmesini engelleyemedi.

Suriyeli isyancılar hükümeti, IŞİD'in Palmyra'ya girmesine izin vermekle suçluyor ve geri çekilen askerlerin ardında bıraktığı 'tonlarca' silahın IŞİD'in eline geçtiğini söylüyor. Şimdi aynı olayın Halep'te de tekrarlanmasından kaygı duyuluyor.

Halep şu anda ikiye bölünmüş durumda. Kentin batısı hükümet güçlerinin, doğusu da isyancıların elinde.

Hükümet ayrıca kentin dışında güneyinde de kontrolü elinde bulunduruyor. Doğuya doğru gidildiğinde ise kontrol IŞİD'in elinde ve bu alan Rakka vilayetine ve petrol açısından zengin Deir el Zour vilayetinin neredeyse tamamına kadar uzanıyor.

Bölünme hesapları

Halep'in dışında, kentin batısına doğru giden alanı ele geçirmek için hükümet güçleri ile isyancılar arasındaki çatışmalar sürüyor ve isyancılar hükümet yanlısı Nubul ve Zahra kentlerini kuşatmış durumda.

Çatışmalar şimdi kuzeyde Türkiye sınırına doğru yaklaştı. IŞİD burayı ele geçirirse, Türkiye sınırındaki Bab-üsselam (Öncüpınar) sınır kapısına giden yolu kontrol altına almış olacak.

İsyancı grupların oluşturduğu 'Fetih Ordusu' Halep'i hem IŞİD'den hem hükümet güçlerinden korumaya çalışıyor. Ancak mücadele uzun ve kanlı olacak.

IŞİD 2013'te Rakka'da ilk kez boy gösterdiğinde, hükümet güçleri fazla bir karşılık vermedi. Bu da örgütün büyümesine yardımcı oldu. Cumhurbaşkanı Beşar Esad batıya, kendisi devrilirse tek alternatifin IŞİD gibi köktendinci gruplar olacağı mesajını vermek istiyor.

Ülkenin kuzeyindeki çatışmalar ve hükümet güçlerinin İdlib ile Palmyra'dan çekilmesi, Esad'ın Şam'ı ve batıda Akdeniz kıyısını kendisinin kontrol edeceği, kuzeyi ise cihatçılara bırakacağı bölünmüş bir Suriye'ye hazırlık yapıyor olabileceği izlenimini uyandırıyor.

'Dünyayı şaşırtacağız'

Ancak hükümet, isyancıların ilerlemesi nedeniyle içeride ve dışarıda kendilerini destekleyenlere, örneğin yardım için askeri personel ve silah gönderen İran'a karşı zor durumda kalıyor. İran ise Suriye hükümet güçlerini yetersiz buluyor ve duruma daha fazla müdahil olmak istiyor gibi görünmekte.

İran Devrim Muhafızlarının elit Kudüs Kuvvetleri'nin komutanı Kasım Süleymani'nin kısa süre önce Lazkiye'ye gittiği ve orada "Dünya bizim Suriye'nin askeri liderleri ile birlikte gelecek günler için ne hazırladığımızı görünce şaşıracak" dediği bildirildi.

Suriye yanlısı Lübnan gazetesi Es Safir de İdlib için çarpışmak üzere İran ve Irak'tan yaklaşık 20 bin kişinin Suriye'ye gittiğini yazdı. Bu da rejimin giderek zayıfladığını ve önemli kararların giderek daha çok yurt dışında alındığını gösteriyor.