Halep'in baharat kokulu camisi: Emevi Camii

Hediye Levent

Şam

Beşar Esad camiyi restore edeceklerini söylüyor.

Suriye'de 1,5 yıldır devam eden kanlı sürecin son kurbanlarından biri Halep'teki tarihi Emevi Camisi oldu.

Geçmişinin 13. yüzyıla dayandığı söylenen tarihi cami, Suriye Ordusu ile Özgür Suriye Ordusu arasındaki çatışmalara maruz kaldı. Ardından da yakıldı.

Yüzlerce yıldır ayakta duran ve şüphesiz birçok savaş ve yıkıma şahit olan camiyi, çatışmaların ardından hangi tarafın yaktığına ilişkin karşılıklı suçlamalar devam ediyor.

Muhalifler yönetimi "tarihi camiye askeri operasyon düzenleyip, camiyi yakmakla" suçluyor.

Yönetim ise "muhaliflerin camiyi işgal ettiğini ve kontrolü kaybedeceklerini anladıkları zaman camiyi yaktıklarını" iddia ediyor.

"Sorumlu kim?" sorusundan çok "Hangi taraf daha fazla suçlu?" şeklinde tartışmalar devam ederken Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın caminin restorasyonu için talimat verdiği duyuruldu.

Suriye basınında yer alan haberlere göre, talimatta "caminin tekrar eski haline getirilmesi için 1 yıl 2 ay zaman tanındı."

Eski haline döner mi?

Suriye'de yaşanan sürecin galibi-mağlubu hangi taraf olursa olsun birçok şeyin eskisi gibi olmayacağı açık.

Emevi Camisi de bunlardan biri; restore edilse bile...

Halep'e gidenlerin labirent gibi Halep çarşıları ile birlikte mutlaka ziyaret ettikleri cami, yanındaki baharatçılar çarşısı nedeniyle çoğunlukla baharat kokardı.

Geçtiğimiz gün yakılan Halep çarşılarına bitişik olan caminin biri Halep Kalesi'ne uzanan meydana, diğeri çarşıya açılan iki büyük ve eski kapısı vardı.

Çatışma ve yangının ardından çekilen görüntülerde çarşıya açılan kapının tamamen yandığı görülüyor.

Önündeki meydan çarşıya mal taşıyan küçük araçlarla ve hamallarla dolu olurdu. Şimdi kum torbaları ve askeri kamuflajlı erkeklerle dolu.

Geçmişi yüzlerce yıl ötesine dayanan caminin mimarisinde birbirinden farklı dönemlere ve tarzlara dair eklemeleri görmek mümkündü.

Camiyi ziyaret edenlere cami imamı yada görevlilerinin uzun uzun fonksiyonlarını anlattıkları taş zemine yerleştirilmiş çok eski bir güneş saati bulunuyordu.

Güneş saatinin hala aynı şekilde durup durmadığı çatışma ve yangının ardından çekilmiş görüntülerden anlaşılamıyor ancak Hz. Muhammed'e ait olduğu söylenen 3 saç teli ve 1 dişin kaybolduğuna dair haberler var.

Yine caminin içinde bulunan ve Zekeriya Peygamber'e ait olduğu söylenen kabrin örtülerinin ve demir muhafazasının da zarar gördüğü görüntülerden net olarak anlaşılıyor.

Çarşı, cami, kale...

Halep şehir merkezinden kaleye gitmek isteyenlerin rutin güzergahı Emevi Camisi'nin önündeki meydandan başlardı.

Camiyi gezen ziyaretçiler, caminin yanındaki dar baharatçılar sokağına girer, kaybolmadan çıkılması başarı sayılan Halep çarşılarından kalenin önündeki meydana çıkardı.

Kafeterya ve nargilecilerde bir mola verilir, kalenin merdivenleri tırmanılmaya başlanırdı.

Halep'te aylardır devam eden ve Halep'i Halep yapan tarihi mekanların etrafında süren çatışmalardan çarşı ve cami yakılarak nasibini aldı.

Halep kalesi ne durumda ya da ona ne zaman sıra gelecek, bilinmez...