BİZE ULAŞIN
Mart 1918’de, Kansas’ta ilk önce orduda ortaya çıkan virüs, ilk bir ayın sonunda 38 askerin ölmesine ve 1100 askerin de hastaneye kaldırılmasına neden olmuştu. Savaşın devam etmesi nedeniyle askerler tüm dünyaya gönderilmişti, bu durum virüsün tüm dünyaya yayılmasına neden oldu.
İspanyol gribi üç dalga halinde yaşandı ve özellikle üçüncü dünya ülkelerinde birçok insanı enfekte ederek 50 milyon ile 100 milyon arası insanın ölümüne neden oldu. Ülkelerde karantina uygulamasına rağmen, ikinci bir koronavirüs dalgasının yaşanabileceğine dair korkular sürüyor.
Birinci Dünya Savaşı ve bulaşıcı hastalıklar konusunda uzman tarihçi James Harris, İspanyol gribinin yayılmasının en büyük nedeni olarak askerlerin savaş nedeniyle hareket halinde olmasını gösteriyor.
Harris, “Çok sayıda insanı ve malzemeyi kalabalık koşullarda taşıyan askeri ve endüstriyel yapı, pandeminin yayılmasına en büyük katkıyı sunan faktördü” diyor. Salgının ilk dalgası, 1918 yılının Ağustos ayında ortaya çıkmıştı. Çok kısa bir süre sonra ikinci dalga da ortaya çıkarak, daha fazla insanı ölümüne neden oldu.
İspanyol gribinden hastalanan askerler, Kansas’ta karantina altında tedavi görüyor.
O yıl, Eylül ve Kasım aylarında İspanyol gribi en çok sayıda insanın ölümüne neden oldu. Ekim 1918’de yalnızca ABD’de 195 bin insan hayatını kaybetmişti. Doktorlar ise genç ve sağlıklı insanların bu kadar hızlı ölümü karşısında şaşkındı.
İngiliz Kraliyet Ordusu’nun Medikal Kolordusu’nda yüzbaşı Geoffrey Keynes’e göre cesetler yüzlerce sıra halinde diziliydi ve bu insanları öldüren şey kesinlikle İspanyol gribi olarak bildikleri şeyden farklı bir şeye benziyordu.
Yazar ve tarihçi Kenneth C. Davis, İspanyol gribindeki ikinci dalgayı “İnsanlar korkunç şekillerde ölüyordu. Öksürüyorlar, acı çekiyorlar ve yüksek ateşle yanıyorlardı. Bazılarının gözlerinden, burnundan ve kulaklarından kan geliyordu” sözleriyle anlatıyor. Ölüm oranları “W eğirisine” sahipti. Çok genç ve çok yaşlılarda ölüm oranları artarken, 25-35 yaş aralığında sağlıklı grupta da yüksek ölüler yaşanıyordu.
İspanyol gribinin ölümcül olmasının en önemli nedeni, savaş nedeniyle bazı hükümetler tarafından karantina uygulamasının reddedilmesiydi.
Harris’e göre, İngiliz devleti savaşın acımasız ihtiyaçlarının enfeksiyon yayılma riskine maruz kalınmasını gerekli kıldığını düşünüyordu.
Henüz aşı bulunmamışken, Avustralya’da 1919’da üçüncü bir dalga daha yaşandı ve bu dalga ABD ile Avrupa’yı derinden etkiledi. Ancak, bu sefer kitlesel olarak hareket eden askeri birlikler yoktu. Bu nedenle enfeksiyon daha yavaş yayıldı.
Yazar ve tarihçi Kenneth C. Davis, yüz yıl önceki İspanyol gribinde sosyal mesafenin, salgın eğrisini düzleştirmeye yardımcı olduğunu ve bu bilginin yüzyılın en önemli dersi olduğunu söyleyerek “İspanyol gribi, alınan önlemlerden çok erken vazgeçmenin ağır maliyetlere yol açabileceğini öğreten önemli bir ders verdi” dedi.
