BİZE ULAŞIN
ANKARA(ANKA) -Yabancıların Türkiye'deki yatırımları ve alınan dış krediler gibi uluslararası yükümlülüklerin dış varlıklarla karşılanamayan kısmını ifade eden "uluslararası yatırım pozisyonu açığı", bu yıl ilk altı ayında 51 milyar dolar küçülerek 261.8 milyar dolara indi. Küçülme dış borçların değil, yabancıların Türkiye'deki varlıklarının değer ve miktarının azalmasından kaynaklandı. -Haziran sonu itibariyle yabancıların doğrudan ve portföy yatırımları ile yurt dışından kullanılan krediler ve yabancıların buradaki mevduatından oluşan Türkiye'nin uluslararası yükümlülükleri 445.3 milyar dolar, yurt dışı varlıkları ise 183.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Yabancıların Türkiye'deki yatırımları ve alınan dış krediler gibi uluslararası yükümlülüklerin dış varlıklarla karşılanamayan kısmını ifade eden "uluslararası yatırım pozisyonu açığı", bu yıl ilk altı ayında 51 milyar dolar küçülerek 261.8 milyar dolara indi. Küçülme dış borçların değil, yabancıların Türkiye'deki varlıklarının değer ve miktarının azalmasından kaynaklandı.
Haziran sonu itibariyle yabancıların doğrudan ve portföy yatırımları ile yurt dışından kullanılan krediler ve yabancıların buradaki mevduatından oluşan Türkiye'nin uluslararası yükümlülükleri 445.3 milyar dolar, yurt dışı varlıkları ise 183.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Uluslararası yatırım pozisyonu açığı, bu yılın Haziran sonu itibariyle 261.8 milyar dolar düzeyinde oluştu. Haziran 2008 sonu itibariyle yabancıların doğrudan ve portföy yatırımları ve kullanılan dış kredilerden oluşan Türkiye'nin uluslararası yükümlülükleri 445.3 milyar dolar, yurt dışındaki varlıkları ise 183.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Uluslararası yükümlülükler ile varlıklar arasındaki dengede net 261.8 milyar dolarlık açık oluştu.
Söz konusu açık, 2002 sonunda 85 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. 2007 sonuna kadar olan dönemde yaklaşık üç kat artarak 313.4 milyar dolara ulaşan uluslararası yatırım pozisyonu açığı, bu yıl ilk altı ayında ise yılsonuna göre 51.6 milyar dolar küçüldü.
2003-2007 DÖNEMİ
Merkez Bankası verilerine göre 2002 sonunda 85 milyar dolar olan uluslararası yatırım pozisyonu açığı, 2003 sonunda 105.1 milyar, 2004 sonunda 126.5 milyar, 2005 sonunda 173.3 milyar, 2006 sonunda 203 milyar ve 2007 sonu itibariyle 313.4 milyar dolara ulaştı. Anılan beş yıllık dönemde uluslararası yatırım pozisyonu açığı yüzde 269 oranında 228.4 milyar dolar büyüdü.
Bu dönemde uluslararası varlıklar 106.3 milyar dolar artarken, yükümlülüklerde ise 334.8 milyar dolarlık bir büyüme gözlendi.
Anılan dönemde yükümlülüklerdeki artışın 136.9 milyar doları doğrudan yabancı sermaye yatırımları, 96.7 milyar doları yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımları, 101.1 milyar dolarlık bölümü de yurt dışından alınan nakdi ve ticari krediler, yabancıların buradaki mevduatları gibi kalemlerden oluşan "diğer yatırımlar"da kaydedildi.
BU YILKİ GELİŞME
Bu yılın ilk altı ayında ise önceki beş yıldakinin tersine bir gelişme yaşandı. Küresel ekonomideki sıkıntıların aşılamaması ve Türkiye'de siyasi istikrarsızlığın artmasının yabancı yatırımcıları olumsuz etkilediği bu dönemde, Türkiye'nin uluslararası varlıkları 14.3 milyar dolar artarken, yükümlülükleri 37.3 milyar dolar azaldı. Böylece uluslararası yatırım pozisyonu açığı 51.6 milyar dolar küçülerek 2007 sonundaki 313.4 milyar dolar düzeyinden bu yıl Haziran sonunda 261.8 milyar dolara geriledi.
Altı aylık dönemde Türkiye'nin uluslararası yükümlülüklerindeki küçülme büyük ölçüde yabancı yatırımlarından kaynaklandı. Yabancıların Türkiye'deki doğrudan yatırımlarının bakiyesi altı ayda 48.2 milyar, portföy yatırımları da 26.3 milyar dolar küçüldü. Buna karşılık yurt dışında kullanılan krediler ve yabancıların mevduatında toplam 37.3 milyar dolarlık bir artış oldu.
Uluslararası varlıklarda yaşanan artışın da 10.3 milyar dolarla büyük bölümü bu kalemden kaynaklandı.
445 MİLYAR DOLARLIK DIŞ YÜKÜMLÜLÜK
Türkiye'nin Haziran sonu itibariyle 445.3 milyar dolara ulaşan uluslararası yükümlülüğünün 107.8 milyar dolarını yabancıların Türkiye'deki doğrudan yatırımlarının hacmi oluşturuyor. Söz konusu hacim 2007 sonunda 156.1 milyar dolara kadar çıkmıştı. Yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımlarının değeri de 120.6 milyar dolardan 94 milyar dolara indi.
Ancak yükümlülüklerin 243.1 milyar dolarla en büyük bölümünü "diğer yatırımlar" oluşturuyor. Bunun da tamamına yakını kredi kullanımı yoluyla yurt dışına olan borçlar ve küçük bir bölümü yabancıların Türkiye'deki mevduatları oluşturuyor.
Haziran sonu itibariyle 183.4 milyar dolar olan uluslararası varlıkların da 88.7 milyar dolarını yurt dışına açılan krediler ve dışarıdaki mevduatlar, 13.2 milyar dolarını Türklerin dışarıdaki doğrudan yatırımları, 2 milyar dolar dolayındaki bir bölümünü de portföy yatırımları oluşturuyor.
Uluslararası Yatırım Pozisyonu (Milyon Dolar)
Varlıklar Değ.(%) Yükümlülükler Değ.(%) Açık Değ.(%)
1998 34.491 14,8 100.051 10,7 -65.560 8,7
1999 49.386 43,2 124.794 24,7 -75.408 15,0
2000 53.193 7,7 151.844 21,7 -98.651 30,8
2001 52.779 -0,8 136.948 -9,8 -84.169 -14,7
2002 62.771 18,9 147.776 7,9 -85.005 1,0
2003 74.491 18,7 179.623 21,6 -105.132 23,7
2004 87.001 16,8 213.487 18,9 -126.486 20,3
2005 106.162 22,0 279.448 30,9 -173.286 37,0
2006 143.209 34,9 346.184 23,9 -202.975 17,1
2007 169.097 18,1 482.564 39,4 -313.467 54,4
2008 Haziran 183.420 8,5 445.266 -7.7 -261,846 -16,5
