BİZE ULAŞIN
TRABLUS (AA) - BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame'nin BM'nin sunduğu siyasi çözüm haritasında son adım olarak görülen "Ulusal Diyalog Forumu'nun" gerçekleştirileceği tarihi duyurmasına rağmen bazı noktaları gizlilikle yürütmesi, forumun başarılı olup olmayacağı konusunda soru işaretlerine yol açtı.
"Ulusal Diyalog Forumu'nun" 14-16 Nisan tarihleri arasında yapılacağını açıklayan BM Libya Özel Temsilcisi Selame, beklenen sonuçlar ve foruma davet edilenlerin isimleri konusunda sessizliğini koruyor.
Tarihin açıklanmasının ardından siyasilerin bir kısmı forumu "olası en son çözüm" şeklinde nitelendirerek destek verirken, bazıları da forum hakkındaki belirsizliğin başarısızlığa yol açacağı değerlendirmesinde bulunarak karşı çıkıyor.
- Yüksek Devlet Konseyi'nin desteği
Ulusal Diyalog Forumu'nun ilk destekçilerinden olan Libya Yüksek Devlet Konseyi, foruma katılacak temsilcileri seçmek için birçok kez toplantı düzenledi.
Bu toplantılara rağmen Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Halid el-Meşri, davetlilerin açıklanmaması başta olmak üzere forumu çevreleyen gizliliğe ilişkin çekincelerini birçok kez dile getirdi. Konseyin son toplantısında Meşri, Selame'yi "forum gündemine ve beklenen sonuçlara ilişkin açıklama yapmaya" çağırdı.
Siyaset Uzmanı Prof. Dr. Ferac el-Beşaş, konuya dair AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yüksek Devlet Konseyi'nin bu foruma destek vermesindeki amacı, "Konseyin doğmasına olanak sağlayan Suheyrat Anlaşması'nın sonuçlarına dayanarak, meşruiyetini yenileyecek olması" şeklinde açıkladı.
Yine Siyaset Uzmanı Prof. Dr. Fethi eş-Şeybani de "BM Libya Özel Temsilcisi Selame, ülkedeki siyasi organları defalarca tek kaygılarının iktidarda kalmak olduğunu belirterek eleştirdi. Bu, Libyalılara forumun başarılı olması yönünde bir davettir." görüşünü dile getirdi.
Şeybani, şöyle devam etti:
"Son basın toplantısında Selame mevcut siyasi organların görevinin ancak sandıklar aracılığıyla sona ereceğini söyledi. Libyalılara seçim tarihi belirleme çağrısında bulundu. Bu forumun, Yüksek Devlet Konseyi ile Tobruk Temsilciler Meclisi'nin sonunu getirebileceği anlamına gelir."
- Temsilciler Meclisi endişeli
Öte yandan Tobruk'taki Temsilciler Meclisi, forumla ilgili net bir tutum sergilemezken, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, birçok kez forum hakkında olumlu düşünmediğini belirtti.
Salih, Cenevre'deki İnsani Diyalog Merkezi'nin heyetiyle bir ay önce yaptığı görüşmede de korkularını dile getirdi. Görüşmede Salih, forumun mevcut meşru kurumlara alternatif olmasını kabul etmediklerini söyledi.
- "Forum konusunda belirsizlik hakim"
Anayasa Yazma Komite Üyesi Nadiye Umran ise bir basın açıklamasında forumun teşkilinde ve katılımcıların seçimi konusunda muğlaklık olduğunu kaydetti.
Umran, forumun amaçları, bundan doğacak kararlar ve karar mekanizmaları konularında da belirsizliğin yaşandığını vurguladı.
- Hafter ve Serrac'ın Abu Dabi toplantısı
Ayrıca Libya'da çözüm için farklı girişimlerin bulunduğu bir ortamda bu ay düzenlenmesi planlanan foruma yöneltilen eleştiriler ve başarı şansının düşük olarak görülmesi soru işaretlerine yol açıyor.
Bu girişimlerden en öne çıkanı ise Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac ile Libya Ulusal Ordusu (LUO) isimli silahlı grubun lideri Halife Hafter'in şubat ayında Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) yaptıkları toplantı.
Libyalı siyasi analist Ali ez-Zeleyteni, bu konuya dair "Forumun Hafter ve Serrac toplantısı bağlamında gerçekleştirileceğini söylemek mantıklı. Çünkü toplantı, forum fikrini sunan Selame'nin çağrısı üzerine gerçekleşti." dedi.
Selame'nin krizi çözmek yönündeki birçok plan doğrultusunda hareket ettiğini ifade eden Zeleyteni, "Bu toplantı büyük bir hata. Hafter ve Serrac aralarında Libya'nın kaderini belirleyecekse, diğer Libyalıların foruma katılmasına ne gerek var." ifadelerini kullandı.
Zeleyteni, Selame'nin Hafter ile Serrac'ın anlaşmaya vardığı konuları öne sürmeyi planlamış olabileceğini, böylece foruma katılan diğer Libyalıların da ülkenin kaderini belirlemeye katıldıklarını hissedeceklerini savundu.
Forumda 120 ile 150 kişi arasında katılımcı olacağını hatırlatan Zeleyteni, şunları kaydetti:
"Foruma katılımcı sayısı yeterli değil. Kabileler, milletvekilleri, sivil toplum, partiler ve diğer kesimlerden bir kişinin davet edileceğini varsayalım. Bu şekilde oluşumların kendi içlerinde parçalanmış olduğu ve sadece bir kişinin bu oluşumları temsil edemeyeceği unutulmuş olur."
Zeleyteni, katılımcı isimlerinin gizli olmasını da eleştirdi.
- Ulusal Diyalog Forumu
Selame, 20 Mart'ta Libya'nın başkenti Trablus'ta düzenlediği basın toplantısında, "Ulusal Diyalog Forumu'nun" 14-16 Nisan tarihleri arasında Libya'nın batısındaki Gadamis kentinde düzenleneceğini, BM Libya misyonu olarak hazırlıkları sürdürdüklerini ve forumun başarısından başka alternatif olmadığını belirtmişti.
Selame, forumda 120 ile 150 kişi arasında katılımcı olacağını dile getirerek, çatışmaların durması ve siyasi adımların öne çıkmasını istediklerini vurgulayarak, referandum kanunu ve anayasa taslağı konusunda anlaşmazlıkların bulunduğunu bu nedenle diyalog forumunda bir kişinin seçilmesi için 2 alternatif sunacaklarını kaydetmişti.
Libya'da bir buçuk yıldır devam eden girişimlerin bazı taraflarca engellendiğine dikkati çeken Selame, yasamanın engellenmesinin (Tobruk meclisi tarafından) devam etmesi durumunda BM'nin başka alternatifler önereceğini vurgulamıştı.
Selame, forumun hedefinin mevcut kurumları kaldırmak olmadığını söyleyerek, "Toplantıda, Libyalılardan seçimlerin tarihi ve yapılma şeklini belirlemeleri istenecek." diye konuşmuştu.
BM Libya Destek Misyonu'nun (UNSMIL), 20 Eylül 2017'de açıkladığı üç maddelik çözüm planında, "2015'teki Suheyrat Siyasi Anlaşması'nın değiştirilmesi, 2018'de cumhurbaşkanlığı ile parlamento seçimlerinin yapılması ve ulusal düzeyde bir diyalog forumu düzenlenmesi" bulunuyordu.
BM Libya Özel Temsilcisi Selame, Libya'daki siyasi krize çözüm için sunduğu ve 2017 yılında BM Güvenlik Konseyi'nde onaylanan planındaki, Ulusal Diyalog Forumu'nun "bir aydan kısa bir süre içinde" gerçekleştirileceğini söylemişti.
Muammer Kaddafi yönetiminin NATO müdahalesiyle sona erdiği Libya'da 2011'den bugüne yerel savaş beyleri ve milis grupların mücadelesinin yanı sıra uluslararası ve bölgesel güçlerin müdahalesi nedeniyle istikrarsızlık sürüyor.
