Merve Kaçmış: İntihar eden Zeugma Müzesi çalışanı arkeoloğu intihara götüren olaylar nasıl gelişti?

Gaziantep'teki Zeugma Müzesi'nde yaklaşık üç yıldır arkeolog olarak çalışan Merve Kaçmış, 13 Ocak'ta Diyarbakır'da ailesinin yaşadığı binanın sekizinci atlayarak intihar etti.

Genç arkeoloğun, çalıştığı müzede müdürün baskıları nedeniyle intihar ettiği iddia ediliyor. İddialara dayanak olarak da Merve'nin bıraktığı intihar mektubu gösteriliyor. Merve'nin iş yerinde yaşadığı baskıları anlattığı söylenen mektuba, savcılık el koydu.

Merve'nin ağabeyi Ozan Ömer Kaçmış, kardeşinin ölümünden sorumlu tuttuğu müze müdüründen davacı oldu.

Ömer Kaçmış'ın kardeşinin yaşadığı baskıyı sosyal medya üzerinden duyurması üzerine Diyarbakır Barosu Kadın Kadın Hakları Danışma ve Uygulama Merkezi Başkanı Avukat Aslı Pasinli, davayı üstlendiklerini açıkladı.

Kültür Bakanlığı da olayı incelemek üzere müfettiş görevlendirdi.

Kaçmış ailesi adına davaya müdahil olacak olan Avukat Aslı Pasinli, kendisinin ulaştığı bilgilere göre müze müdürünün de aralarında bulunduğu üç görevlinin açığa alındıklarını aktardı.

Telefonla görüştüğümüz müze görevlileri ise soruşturma nedeniyle herhangi bir açıklama yapamayacaklarını ifade etti.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Kaçmış'ın idari amiri olan ve açığa alınan müze müdürü E.Ö şüpheli sıfatıyla ifade verecek.

Müzedeki envanterin sayımı için büyük bir ekiple yapılan inceleme ise halen devam ediyor.

Pasinli: Merve, uzun süreli mobingsonucu intihar etmişse bu bir cinayettir

BBC Türkçe'ye konuşan Avukat Aslı Pasinli, Merve Kaçmış'ın intihar etmeden önce bıraktığı ve savcılığın el koyduğu mektubu gördüğünü aktardı:

"Merve'nin intihardan önce bırakmış olduğu notu dosya içinden gördük. Fakat yazı oldukça bulanıktı. Ama notta iş yerine bir atıf olduğu açık ifadelerden belli. İlk cümlesi 'Ben yapmadım, masumum. Her yerde kameralar var izleyince göreceksiniz' diye başlayan ve iş yerinde yaşanan olaya ilişkin 4-5 cümlelik bir not . Devam eden cümleler okunamıyordu, ama sadece bu üç dört cümle bile durumu açıklıyor, yazının çözümlenmesini de talep edeceğiz" dedi.

Aslı Pasinli, söz konusu dosyanın uzun süreli bir mobing sonucu intihara sevk olup olmadığı hususu için soruşturmanın genişletilmesi talebinde bulunacakları da aktardı.

Pasinli ayrıca psikolojik otopsi talebinde bulunacaklarını da belirtti:

"Psikolojik otopsi, kişiyi intihara sevk eden sürecin ayrıntılı bir şekilde incelenerek kişinin yakınları, çalışma arkadaşları vs. ile görüşmeler yapılarak intiharın olası nedenleri konusunda bilgi toplanılmasıdır. Avrupa ve Amerika'da çok yaygın olan bu yöntemin Türkiye'de yeni yeni yerleşmeye başladığı çalışmalar var. Ve bu dosyanın aydınlatılması için iş yerinde kaybolduğu söylenen 150-200 tarihi esere ilişkin Merve'nin çalışma arkadaşlarının da bilgisine başvurulmasını isteyeceğiz. Merve uzun süreli bir mobing sonucu hayatını kaybetmiş ise, bu, intihar değil cinayet olacaktır" dedi.

Avukat Pasinli, müdürün şüpheli sıfatıyla ifadesinin alınacak olmasının çok önemli bir gelişme olduğunu söyledi:

"Merve'nin kesin ölüm nedeni intihar olsa bile maruz kaldığı mobbing ve baskı nedeniyle ceza kanunundaki intihara yönlendirme suçunun unsurlarının tartışılması gerektiği yönünde soruşturmanın genişletilmesi için talepte bulunmuştuk. Bugün Merve'nin amiri E.Ö için şüpheli sıfatıyla ifadesinin alınması için Diyarbakır Cumhuriyet savcılığı Gaziantep'e talimat yazdı. İş yerindeki tüm çalışanların bilgisine başvurulmasını istedi. Etkili ve yeterli bir soruşturma ile Merve'nin kuşkulu ölümünün aydınlatılması ve maddi gerçeğin açığa çıkarılarak adaletin tesisi için taleplerimiz doğrultusunda soruşturmanın genişletilmesi önemli. Hal böyleyse intihar değil Merve intihara yönlendirilmiş oluyor."

Olay nasıl gelişti?

Merve'nin abisi Ömer Ozan Kaçmış'ın anlatımına göre yedi ay önce müzede çalışan bir arkeoloğun ihraç edilmesiyle, arkeoloğun üzerine zimmetli 9000 tarihi eserin devredilmesi için komisyon kurulmuş ve Merve bu eserleri devir alıp zimmetine geçirecek arkeolog olarak görevlendirildi.

Envanter sayım işlemi yaklaşık dört ay devam etti ve komisyon, sayımın sonunda yaklaşık 150 tarihi eserin kayıp, bazılarının da kaydının olmadığını tespit etti.

Ömer Ozan Kaçmış'ın iddiasına göre Müze Müdürü, Merve'den kaydı olmadan teşhirde yer alan eserleri, kayıp 150 tarihi eser yerine kaydetmesini istedi. Merve bunu kabul etmeyince, müdür, onunla birlikte komisyonda görevli olan diğer çalışanların da savunmasını istedi.

Genç arkeolog, hem bu süreç, hem de kendisine dayatılmaya çalışılanlar yüzünden ruhen ve bedenen çok yıprandığını ifade eden bir savunma hazırladı.

Abisinin anlatımına göre Merve, eksik ve kayıtsız eserleri zimmetine alamayacağını söyleyince, müdürün baskıları devam etti.

Ömer Ozan Kaçmış, 8 Ocak'ta kardeşiyle telefonla konuştuğunda Merve'nin ona "Ben izindeyken, bende olmayan eserlerle ilgili daha önce görmediğim bazı belge ve fotolar bilgisayarıma yüklenmiş" dediğini aktardı.

Merve'nin ağabeyi, kızkardeşinin duygusal, naif yapılı bir insan olduğunu belirtiyor, kardeşinin intiharına sebep olan şeyin müdürün ona uyguladığı psikolojik ve idari baskı olduğunu savunuyor.

Arkeologlar Derneği Başkanı: Arkeoloğa zimmet kara mizah

Arkeologlar Derneği Başkanı İlkay İvgin, müzelerdeki eserlerin uzmanlar ile arkeologlara zimmetlendiğini belirterek, acilen mevzuatın yenilenmesi gerektiğini belirtti.

DHA'ya konuşan İvgin müzelerde yaşanan zimmet sorununun, eski yasa ve yönetmeliklerden kaynaklandığını söyleyerek "Bu aslında kara mizah ve trajikomik bir durum. İvedilikle mevzuatın yenilenmesi ve çağa uygun mevzuat yapılması şart. Düşünsenize benim zimmetimde Hitit dönemine ait bir tablet, sizin zimmetinizde İskender Lahdi var. Böyle bir uygulama çağ dışıdır ve tarihi eserlerimize bir eşya gibi muamele etmemizle alakalı bir durumdur." diye konuştu.

Arkeoloğun zimmet olayını reddedemeyeceğini ifade eden İvgin, "Çünkü yasa ve mevzuatlarımızda zimmetlenme zorunluluğu var" dedi.

İvgin, Merve Kaçmış intiharıyla ilgili olarak da "Olay adli ve idari soruşturma kapsamında olduğu için bu konuda herhangi bir beyanatta bulunmak yakışık almaz. Ancak duyduğumuz kadarıyla ortada bir zimmet sorunu ve mobbing sorunu mevcut. Soruşturmalar tamamlandıktan sonra konu netlik kazanacaktır" diye konuştu.