NASA'dan flaş DAGGER hamlesi! Çok konuşulacak... Önceden uyarı verilebilir!
Güneş fırtınası birçok kişi tarafından merak ediliyor. Bu merakın nedenlerinden biri de olası güçlü Güneş fırtınalarının etkileri nedeniyle elektrik şebekelerinin arızalanabileceği ve uydular bozulabileceği iddialarının yer aldığı, internette dolaşan korkutucu senaryolar. Uzay ve havacılık denildiğinde akla gelen ilk ajanslardan olan NASA ise elbette olası bir Güneş fırtınası tehlikesinin farkında. Hatta NASA bu konuda önemli bir hamle yaptı. NASA'nın DAGGER hamlesi çok konuşulacak gibi duruyor.
Güneş fırtınaları merak konusu oluyor. Olası güçlü Güneş fırtınalarının elektrik şebekelerinin arızalanmasına ve uyduların bozulmasına neden olabileceği konusunda iddialar bulunuyor. Hal böyle olunca, olası bir güçlü fırtınanın önceden anlaşılması ve kişilerin fırtınaya karşı uyarılıp hazırlanması konusu da gündem oluyor. NASA'nın duyurusunu yaptığı yapay zeka modelinin ise dünyanın güneş fırtınalarının etkilerine hazırlanmasına yardımcı olabileceği söyleniyor.
ETKİLERİNE KARŞI HAZIRLANILMASINA YARDIMCI OLABİLİR
Fox News'in haberine göre, NASA, yaptığı açıklamada, yapay zeka ve ajans uydu verilerini birleştiren yeni bir bilgisayar modelinin tehlikeli uzay hava koşullarına hazırlanmaya yardımcı olabileceğini söyledi.
(Kaynak: NASA/SDO)
DAGGER (Deep Learning Geomagnetic Perturbation) adı verilen model, güneş rüzgârının uzay aracı ölçümlerini analiz etmek ve yaklaşan bir güneş fırtınasının Dünya'da nereleri vuracağını 30 dakika önceden uyararak tahmin etmek için teknik bir araç kullanıyor.
Frontier Development Lab'daki uluslararası bir araştırmacı ekibi, modelin bir saniyeden daha kısa sürede tahminler üretebildiğini ve tahminlerin her dakika güncellendiğini söyledi.
Bilim insanları, güneş rüzgârı ile jeomanyetik kesintiler arasındaki bağlantıları araştırmak için yapay zekâyı kullandılar ve bilgisayarları önceki örneklere dayalı kalıpları tanımak için eğiten "derin öğrenme" adı verilen yöntemi uyguladılar.
Model, Ağustos 2011 ve Mart 2015'teki jeomanyetik fırtınalara karşı test edildi ve DAGGER fırtınanın etkilerini doğru bir şekilde tahmin etti.
(Kaynak: V. Upendran et al.)
BÖYLESİ İLK...
Daha önce, modeller belirli yerler için tahmin yapmak üzere yapay zekâ kullanmıştı. Ancak NASA, DAGGER'in dünya çapında sık ve kesin tahminler üretmek için yapay zekâyı gerçek ölçümlerle birleştiren ilk model olduğunu söyledi.
"BÖYLECE MODERN TOPLUMDAKİ YIKIMI EN AZA İNDİRMEK -HATTA ÖNLEMEK- MÜMKÜN"
DAGGER modeli hakkında Space Weather dergisinde yayınlanan bir makalenin başyazarı olan, Hindistan'daki Üniversitelerarası Astronomi ve Astrofizik Merkezi'nden Vishal Upendran yaptığı açıklamada, "Bu yapay zeka ile artık hızlı ve doğru küresel tahminler yapmak ve bir güneş fırtınası durumunda kararları bildirmek, böylece modern toplumdaki yıkımı en aza indirmek -hatta önlemek- mümkün" dedi.
DAGGER modelindeki bilgisayar kodunun açık kaynak kodlu olduğunu ve elektrik şebekesi operatörleri, uydu kontrolörleri, telekomünikasyon şirketleri ve diğerleri tarafından özel ihtiyaçlara yönelik tahminleri uygulamak için benimsenebileceğini belirtti.
NASA, bu tür çalışmaların fırtınalara hazırlanmak ve elektrik şebekeleri ya da kritik altyapı üzerindeki etkileri önlemek için yeterli zaman sağlayabileceğini söyledi.
Öyle ki bir gün dünyanın dört bir yanındaki elektrik santrallerinde ve uydu kontrol merkezlerinde güneş fırtınası sirenleri olabileceği dahi söyleniyor.
BUGÜNE KADARKİLERİN EN ŞİDDETLİSİ 1859'DAYDI
Kayıtlara geçen en şiddetli güneş fırtınası ise 1859 yılında telgraf istasyonlarında yangınlara yol açmış ve mesajların gönderilmesini engellemişti.
