"Sebepleri ve Sonuçlarıyla Ukrayna Kilisesinin Bağımsızlığı" konferansı

ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Oktay F. Tanrısever, Türkiye'nin, Ortodoks dünyasının içindeki bir olaya taraf olmadığını söyledi.

Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) tarafından "Sebepleri ve Sonuçlarıyla Ukrayna Kilisesinin Bağımsızlığı" başlıklı konferans düzenlendi.

SDE Konferans Salonunda düzenlenen konferansa ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Oktay F. Tanrısever ve Gaziosmanpaşa Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Şir Muhammed Dualı katıldı.

Tanrısever, burada yaptığı konuşmada, Ortodoks dünyasında din ve milliyetçiliğin iç içe geçtiğini ve din ile devletin bir olduğunu söyledi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla oluşan bağımsız ülkelerde kiliseler kurulduğunu belirten Tanrısever, "Ukrayna’daki milliyetçiler baştan beri otosefallik ilkesini benimsedi. Kilisenin bağımsız olması için uğraştılar ama ilk başta başarılı olamadılar çünkü Ukrayna’nın doğusunda Rusya ile ilişkileri güçlü tutmak isteyenler vardı.” dedi.

Tanrısever, Moskova Patrikhanesi’nin, Ukrayna'nın kilise bağımsızlığı konusunda Fener Rum Patrikhanesi tarafından alınan kararı tanımadığını hatırlattı.

Ukrayna Ortodoks Kilisesi'ne, bağımsızlığı tanıyan kararnamenin (tomos) verilmesinin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko’ya başkanlık seçimleri öncesi puan kazandırdığını ifade eden Tanrısever, Moskova Patrikhanesi'ne bağlı cemaatlerin işlerinin zorlaştığının altını çizdi.

Tanrısever, Türkiye’nin Ukrayna'daki kilise sorununa yönelik sağlıklı ve sağduyulu bir politika izlediğine dikkati çekerek, “Türkiye, Ortodoks dünyasının içindeki bir olaya taraf olmadı. Türkiye, Ukrayna’nın bütünlüğünü destekliyor hem de Rusya ile ilişkilerini kesinlikle bozmak istemiyor. Bu başarılı bir politika.” değerlendirmesinde bulundu.

- "Ukrayna Kilisesi, bağımsızlık mücadelesidir"

Dualı ise Moskova Kilisesinin 1589 yılında Patrikhane statüsü aldığını hatırlatarak, Fener Rum Patrikhanesinin onayıyla Kiev Kilisesi'ni 1686 yılında kendisine bağladığını söyledi.

İki ülke arasında dini ve siyasi çekişme olduğunu belirten Dualı, "Ukrayna'nın kilise mevzusu, bağımsızlık mücadelesidir." dedi.

Bolşeviklerin yönetimindeki Rusya’da ateizmin ön plana çıkmasıyla kilisenin yok edilmeye çalışıldığını dile getiren Dualı, “Rus Kilisesine ciddi baskılar vardı. Fener Rum Patrikhanesi bu durumdan istifade ederek, Estonya ve Finlandiya kiliselerini Moskova’nın elinden aldı ve kendisine bağladı.” diye konuştu.

Dualı, Rus Kilisesinin güçlü olduğuna dikkati çekerek, “Putin, kilise ile iyi geçinerek Ortodoksluğu Ruslukla birleştirme çabasındadır. Dolayısıyla Moskova patriğinin arkasında Rus devleti var.” ifadelerini kullandı.

Diğer kiliselerin Ukrayna Kilise mevzusuna tepki vermediğini hatırlatan Dualı, “Kudüs Kilisesi bu olaya olumlu bakmıyor. Rusya tarafından toprakları işgal edilmiş Gürcistan Kilisesi beklemede çünkü Moskova Patrikhanesi, Abhazya ve Osetya kiliselerini tanıyabilir. Ama zamanla Ukrayna Kilisesi tanınacak çünkü bunun geri dönüşü yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.