Süpermenin karısı neden kanser oldu?
Süpermenin karısı neden kanser oldu?
Geçen hafta, Süpermen filmlerinin unutulmaz aktörü Christopher Reeve'in eşi Dana Reeve’ in, akciğer kanseri olduğu açıklandı.
44 yaşındaki Reeve 'Tedavi görüyorum ve doktorlarım çok iyimser. Şimdi eskisinden daha çok Chris'in benimle birlikte olduğunu hissediyorum' diyordu. Sigara tiryakisi olmayan Dana, ölen Christopher felç olduktan sonra kocasına bakmak için oyunculuk kariyerini sona erdirmişti.
TEK NEDEN SİGARA DEĞİL Haberi ilginç kılan Dana’nın, sigara tiryakisi olmamasına rağmen çok genç bir yaşta akciğer kanserine yakalanmasıdır.
Akciğer kanserlerinin %90’ ından sigara sorumludur, ancak sigara bu hastalığın tek nedeni de değildir. Hayatları boyunca tek bir sigara içmemiş insanlar da akciğer kanserine yakalanabilmektedir. Bu ihtimal, kadınlarda daha da yüksektir.
Sigara içmedikleri halde sigara dumanına pasif olarak maruz kalanlarda, yani duman altı olanlarda da kanser riski artmıştır. Amerika’da yılda 3.000 kişinin, pasif sigara içimine bağlı akciğer kanserinden öldüğü tahmin edilmektedir.
RADONA DİKKAT Akciğer kanserinin sigaradan sonra diğer önemli bir nedeni de radondur. Radon, kayalardaki ve topraktaki uranyumun normal olarak harap olması ile ortaya çıkan radyoaktif bir gazdır; temeldeki, zemindeki, duvarlardaki yarık ve çatlaklardan geçerek bina havasına karışır. Depremler sırasında yer kabuğunda meydana gelecek kırılma ve çatlamalar ile binalara radon sızması kolaylaşır ve insanlar daha fazla radona maruz kalabilirler. Türkiye gibi deprem kuşağında bulunan ülkelerde evlerde, okullarda ve işyerlerindeki radon miktarlarının düzenli olarak ölçülmesi ve yüksek değerler saptanan evlerde radonun azaltılabilmesi için önlemler alınması gerekir.
ASBEST DE ÖNEMLİ BİR KANSEROJENDİR
Asbest ya da diğer ismiyle amyant ısıya, aşınmaya, kimyasal maddelere çok dayanıklı lifsel yapıda bir mineraldir. Endüstride 3.000’ den fazla kullanım alanı vardır. Asbest, ülkemiz için çok önemlidir, çünkü Anadolu’nun bir çok yöresinde bulunmakta ve halkımız tarafından bilinçsizce kullanılmaktadır. Köylüler, asbesti evlerinin damlarına sermek, evlerini badana yapmak için ve küçük çocuklarda pudra yerine kullanırlar. Bu uygulamalar sırasında havaya karışan asbest lifleri yoğun şekilde solunur.
Bugün dünyanın bir çok ülkesinde sanayide asbest kullanımı kaldırılmış ya da sınırlandırılmıştır, çünkü asbest pek çok akciğer hastalığına yol açmasından başka kanser yapıcı etkisi de vardır.
Asbestin yol açtığı en önemli hastalık akciğer zarı ve karın zarı kanseridir, sigara içen kişilerde akciğer, gırtlak ve sindirim sistemi kanseri riski de ileri derecede artmıştır.
GENETİK YATKINLIK Akciğer kanseri genetik bir hastalık olmamakla beraber, kansere yatkınlık sağlayan bazı özellikler vardır. Meselâ, sigara içenlerin hepsi değil %1-15’i akciğer kanserine yakalanmaktadır. Ayrıca, bazı ailelerde akciğer ve diğer kanserler daha sık görülebilmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, akciğer kanserinin ortaya çıkmasında onkogenler, tümör baskılayıcı genler ve DNA tamir genlerinin çok önemli rolleri olabileceğini göstermektedir.
GEÇİRİLMİŞ AKCİĞER HASTALIKLARI
Akciğerde harabiyete ve bağ dokusu artışına neden olan hastalıklar da akciğer kanseri için risk oluşturur. Bunlar içinde en önemlileri eskiden geçirilmiş olan tüberküloz (verem), zatürree ve fibrozistir. Kronik bronşiti olanlarda da kanser riski fazladır.
DİĞER NEDENLER
Akciğer kanseri riski, meslekleri nedeniyle uranyum, arsenik, krom, nikel, kadmiyum, alüminyum, berilyum gibi maddelerle uğraşanlarda, hava kirliliğine maruz kalanlarda ve arsenikle kirlenmiş suları içenlerde de yüksektir.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi
