Tezkere oylamasına saatler kaldı
ANKARA (İHA-TBMM) - TBMM Genel Kurulu, Lübnan'a asker gönderilmesine ilişkin Başbakanlık tezkeresini görüşmek üzere bugün saat 15.00'te toplanıyor.
TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın olağanüstü toplantı çağrısı üzerine toplanacak olan Genel Kurulda, toplantı yeter sayısı için gerekli 184 (üye tam sayısının 3'te 1'i) milletvekilinin bulunması halinde Meclis olağanüstü açılabilecek. Danışma Kurulu'nun toplanmaması halinde, Hükümet adına Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Lübnan'a asker gönderilmesine ilişkin, 20 dakika Genel Kurula bilgi verecek. Daha sonra da AK Parti, CHP ve Anavatan Partisi gruplarının temsilcileri 20'şer dakika söz alacak.
CHP adına Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen konuşacak. Şahıslar adına DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar ile 1 milletvekiline de 10'ar dakika söz verilecek.
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından başbakanlık tezkeresi oylanacak. Parti gruplarının herhangi bir değişiklik önergesi vermemesi halinde gizli oylama yapılacak.
Tezkerenin kabul edilmesi için toplantıya katılanların salt çoğunluğunun "evet" oyu kullanması gerekiyor. Anayasa'ya göre TBMM üye tamsayısının en az üçte birine karşılık gelen 184 milletvekilinin katılımıyla konuyu tartışacak olan Genel Kurul'da, tezkerenin kabulü için "karar yeter sayısı" olan 138 kişinin oy kullanması gerekiyor. Bu durumda en az 138 milletvekilinin katıldığı oylama sonucunda 70 "evet" oyu yeterli görülecek. TBMM'de toplam 546 milletvekili bulunurken 4 sandalye boş. AK Parti'nin 355 sandalyesi olduğu göz önüne alındığında, bağımsızlar da dahil olmak üzere muhalefet bloğuna 191 milletvekili kalıyor. Bu durumda tezkere oylamasına, en fazla 546 milletvekili katılabilecek. TBMM Başkanı Bülent Arınç tezkere kararının görüşüleceği birleşimi yönettiğinde ise salonda oylamaya katılabilecek maksimum vekil sayısı 545'e düşecek. 545 milletvekilinin katılması halinde kabul oylarının 273'ü bulması gerekecek.
Bu durumda, Arınç dışında 354 milletvekili bulunan AK Parti, tezkereyi kabul ettirebilmek için en fazla 81 fire verebilecek. Aksi takdirde tezkere reddedilmiş olacak. Öte yandan, trafik kazası geçirdiği için tedavisi süren Genel Başkan Yardımcısı Amasya Milletvekili Akif Gülle dışında AKP'nin tam kadro oylamaya katılacağı belirtiliyor. 1 Mart Tezkeresi için yapılan oylamada 264 kabul oyuna karşın 250 ret ve 19 çekimser oy kullanılmıştı. Kabul oyları ret'ten fazla olsa da toplantıya 533 milletvekili katılmış olduğu için bu oylamada saltçoğunluğu oluşturan 267'ye ulaşılamadığından tezkere reddedilmişti. Hatta bu nedenle oylama sonucu önce tezkerenin "kabul edildiği" şeklinde ilan edilmiş, CHP'nin itirazı üzerine oylamaya katılanların saltçoğunluğu hesabı yapılarak be kez de tezkerenin reddedildiği şeklinde düzeltme yapılmıştı. TBMM'deki sandalye dağılımı ise şöyle: "AKP: 355, CHP: 154, ANAVATAN: 21, DYP; 4, SHP; 2, HYP; 1, Bağımsızlar; 9, Boş; 4"
CUMHURBAŞKANI VETO EDEBİLİR Mİ
Meclis İçtüzüğünün 130'ncu maddesi uyarınca, yurt dışına asker gönderme veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına belli bir süre için izin veren TBMM'nin söz konusu kararı onay için Cumhurbaşkanı'na sunulmayacak, "Meclis Kararı" olduğu için doğrudan yayımlanması amacıyla Resmi Gazete'ye gönderilecek. Ancak yine bu maddenin son cümlesinde "Bu kararı Cumhurbaşkanı uygular" hükmü yer aldığından, TBMM'nin bu kararından sonra Bakanlar Kurulu'ndan çıkacak ilgili gizli-açık kararların uygulanması için Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayına sunulacağı belirtiliyor. Hükümetin, yurt dışına göndereceği asker sayısı ne olursa olsun "Yürütme"nin başı olan Cumhurbaşkanı Sezer'in onayını alması gerekeceği, benzeri onayın gönderilecek askeri birlik için yapılacak harcamalarla ilgili de gerekli olduğu belirtiliyor. Ancak Adalet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, TBMM'de gazetecilerle sohbetinde konuyla ilgili soruya "Yok öyle bir şey" yanıtını vermişti.
BU GÜNE KADAR ÇIKAN TEZKERELER Turgut Özal'ın Kerkük'e tankları yürütme planını yaptığı günlerden bugüne 14'ncü tezkere de TBMM'ye ulaştı. TBMM ise bugüne kadar gelen 14 tezkereden 12'sini kabul etti. Cumhurbaşkanlığı veya Başbakanlığın TBMM'ye gönderdiği resmi yazılara verilen "tezkere" adı, asker gönderme kapsamıyla son 16 yılda 14 kez gündeme geldi. Anayasa'nın "Savaş hali ilanı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin" başlıklı 92'nci maddesi uyarınca, yetki TBMM'de bulunduğu için, hükümet hazırladığı tezkereyle Meclis'ten yetki istiyor. TBMM'nin bu yetkiyi nasıl kullanacağı ise İçtüzüğün "Silahlı kuvvet gönderilmesi veya kabulü" başlıklı 130'ncu maddesinde düzenlenmiş durumda. Son yıllarda tezkere denilince, Irak Savaşı nedeniyle "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için Hükümet'e yetki verilmesine" ilişkin 58. Hükümet döneminde verilen 25 Şubat 2003 tarihli Başbakanlık Tezkeresi akıllara geliyor. Bu tezkere TBMM Genel Kurulu'nda 1 Mart 2003'te reddedilmesine karşın, 1990'dan 2003'e kadar tam 13 tezkere Meclis'e sunulmuş ve bunlardan 12'si kabul edilmişti. Bugünkü Lübnan tezkeresi ise 14'ncü sırayı almış oldu. Sonuncusu 7 Ekim 2003'te Meclis'ten geçen son 12 tezkere ve ilgili TBMM karar sayısı ve tarihleri şöyle:
"-12 Ağustos 1990 (Karar No: 107): Güvenliğimizin sağlanması için Silahlı Kuvvetlerin yurt içinde ve dışında kullanılmasına izin verilmesi hakkında karar.
-5 Eylül 1990 (Karar No: 108): Körfez Krizi Sebebiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına, bu kuvvetlerin kullanılmalarına izin verilmesine dair karar.
-17 Ocak 1991 (Karar No: 126): Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına, bu kuvvetlerin kullanılmalarına izin verilmesine dair karar.
-10 Aralık 1992 (Karar No: 204-205): Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verilmesine dair kararlar.
-20 Ekim 1997 (Karar No: 487): El-Halil'e (Filistin) Türkiye tarafından askeri personel gönderilmesi konusunda hükümetin yetkili kılınmasına ilişkin karar.
-10 Nisan 1997 (Karar No: 492): Türk Silahlı Kuvvetlerinin Arnavutluk'a gönderilmesi hususunda Hükümetin yetkili kılınması için, Anayasa'nın 92'nci maddesine göre izin verilmesine dair karar.
-25 Temmuz 1998 (Karar No: 587): Türk Silahlı Kuvvetlerinin Arnavutluk'a gönderilmesi hususunda Hükümetin yetkili kılınması için Anayasa'nın 92'nci maddesine göre izin verilmesine dair karar.
-13 Ekim 1998 (Karar No: 596): Kosova Krizi ile ilgili Çokuluslu Güç'e katılmak üzere Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt dışına gönderilmesine izin verilmesi hakkında karar.
-10 Ekim 2001 (Karar No: 722): Sürekli Özgürlük Harekatı ve devamının icrası kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının Türkiye'de bulunması konusunda Anayasa'nın 92 ve 117'nci maddeleri uyarınca Hükümete izin verilmesine ilişkin karar.
-6 Şubat 2003 (Karar No: 759) Türkiye'deki Askeri Üs ve Tesisler ile Limanlarda Gerekli Yenileştirme, Geliştirme, İnşaat Ve Tevsi Çalışmaları ile Altyapı Faaliyetlerinde Bulunmak Amacıyla, Amerika Birleşik Devletlerine Mensup Teknik ve Askeri Personelin 3 Ay Süreyle Türkiye'de Bulunmasına İzin Verilmesine İlişkin Karar (Irak Savaşı)
-20 Mart 2003 (Karar No: 763) Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kuzey Irak'a Gönderilmesine; Bu Kuvvetlerin Gerektiğinde Belirlenecek Esaslar Dairesinde Kullanılmasına ve Muhtemel Bir Askeri Harekat Çerçevesinde Yabancı Silahlı Kuvvetlere Mensup Hava Unsurlarının Türk Hava Sahasını Türk Makamları Tarafından Belirlenecek Esaslara ve Kurallara Göre Kullanmaları İçin Gerekli Düzenlemelerin Yapılmasına, Anayasanın 92 nci Maddesi Uyarınca 6 Ay Süreyle İzin Verilmesine Dair Karar. (Irak Savaşı)
-7 Ekim 2003 (Karar No: 782) Türk Silahlı Kuvvetlerinin Güvenlik ve İstikrara Katkı Yapmak Amacıyla Irak'a Gönderilmesine; Bu Kuvvetlerin Görev ve Kullanılmasına İlişkin Gerekli Düzenlemelerin Hükümet Tarafından Yapılmasına Anayasa'nın 92'nci Maddesi Uyarınca Bir Yıl Süreyle İzin Verilmesine Dair Karar."
