TikTok nasıl Çin ve ABD arasındaki çatışmanın ortasında kaldı?

Çin merkezli sosyal medya ağı TikTok, bugün özellikle gençler arasında en çok kullanılan mobil uygulamalardan.

Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşı kızışırken TikTok da bundan nasibini alacak gibi gözüküyor.

ABD ve Avustralya uygulamayı yasaklamayı gözden geçirirken Hindistan ise Çin ile yaşadığı siyasi kriz nedeniyle uygulamayı yasakladı.

TİKTOK NEDİR?

Bir dakika ve daha kısa videoların yayımlandığı bir sosyal medya uygulaması.

Çok sayıda şarkı ve filtre seçeneği içeren uygulamada kullanıcılar daha çok dans koreografileri ve sistem yer alan şarkılara ya da konuşmalara uygun taklitler yapmayı tercih ediyor.

NE KADAR BÜYÜK?

2019 yılından beri uygulama genelde akıllı telefonlarda en çok indirilen programlardan biri oldu.

Özellikle pandemi ile beraber TikTok ile Çin'den erişilebilen kardeş uygulaması Douyin'in dünya çapında iki milyar defa indirildiği ve 800 milyon aktif kullanıcıya sahip oldukları tahmin ediliyor.

En çok Hindistan'da ardından da ABD'de kullanılıyor.

ÇİN İLE İLİŞKİSİ NE?

ABD merkezli 2014 yılında kurulan Musical.ly'ye çok benzer bir uygulama 2016 yılında Çinli teknoloji devi Bytedance tarafından Çin'de Douyin adında bir uygulama olarak piyasaya çıkarıldı.

Bytedance, küresel olarak bu uygulama için TikTok ismini kullanmayı tercih etti.

Bytedance, Musical.ly'yi 2018 yılında satın aldı ve TikTok operasyonun içine dahil etti.

Şirket, algı olarak Çin sahipliğinden TikTok'u uzaklaştırmak için Disney'in eski kıdemli yöneticilerinden Kevin Mayer'ı CEO olarak atadı.

TİKTOK NE KADAR VERİ TOPLUYOR?

TikTok, hangi videoların izlendiği ve hangileri hakkında yorum yapıldığı, lokasyon verisi, telefon modeli ve kullanılan işletim sistemi, klavye kullanım alışkanlıkları gibi çok sayıda veriyi topluyor.

Uygulama kullanıcıların telefonlarında kopyala ve yapıştır yaptıkları araçları ve kaynağı takip ettiği için eleştirilirken Reddit, LinkedIn, New York Times ve BBC News gibi çok sayıda uygulamanın da benzer bir takibi gerçekleştirdiği biliniyor.

TikTok'un gerçekleştirdiği bu veri depolama Facebook gibi bu alanda olumsuz bir unvana sahip çok sayıda sosyal medya platformuyla kıyaslanabilir.

En son olarak İngiltere'nin veri gizliliği ile yükümlü olan gözlemevi de TikTok hakkında soruşturma açtığını duyurdu.

ÇİN TİKTOK'U CASUSLUK İÇİN KULLANABİLİR Mİ?

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, uygulama kullanıcılarını 'verilerinin Çin Komünist Partisi'nin eline düşebileceği' gerekçesiyle uyardı.

TikTok ise ısrarla verileri Çin'in dışında topladığını ve tuttuğunu dile getiriyor.

Şirketin Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesinin kamu politikasının başında olan Theo Bertram, BBC'ye yaptığı açıklamada "Sürekli Çin hükümetinin boyunduruğu altında olduğumuz suçlaması tamamen yanlış" dedi.

Ancak Huawei gibi TikTok hakkındaki bu iddialar da Çin hükümetinin ByteDance şirketinden yabancı kullanıcıların verilerini isteme hakkını eline veren kanundan kaynaklanıyor.

2017 yılındaki Çin Ulusal Güvenlik Yasası'na göre herhangi bir organizasyonun ya da vatandaşın istihbarat çalışmalarına katkı sunması zorunlu.

Bertram ise Çin hükümetinden böyle bir talep gelmesi halinde cevaplarının 'Hayır' olacağını söylüyor.

Ancak bunun ByteDance şirketi için sonuçları olabileceği uyarısında bulunanlar var.

Şirketin Toutiao adındaki uygulaması 2017 yılında 24 saat byounca 'pornografik ve müstehcen içerik' yaydığı gerekçesiyle yayından alınmıştı.

TİKTOK ÇİN PROPAGANDASI İÇİN KULLANILABİLİR Mİ?

Uygulama ile ilgili bir diğer endişe ise sansür.

Çin, vatandaşlarının dışarıya erişimini engelleyen sistemiyle dünyanın en sınırlı internetlerinden birine sahip.

Geçen yıl Guardian gazetesi Çin hükümetinin talebi doğrultusunda TikTok'un siyasi olarak hassas bazı içeriklerin kaldırdığını ya da yasakladığını haberleştirmişti.

Washington Post gazetesi ise altı şirket çalışanıyla görüşerek yaptığı haberinde işaretlenen bazı videolar hakkında son söz söyleme hakkının Çin'deki moderatörlerde olduğunu belirtmişti.

ByteDance ise haberlerde yer alan çoğu uygulamanın artık yürürlükte olmadığını açıkladı.