Uyku araç kullanımını nasıl etkiliyor?

Uykulu ve yorgun araç kullanma ile ortaya çıkan kazaların tüm dünyadaki genel özelliklerinin ağır kazalar olması, gece geç saatlerde meydana gelmesi, genelde kazaya tek aracın karışması ve sürücünün araçta yalnız olması şeklinde sıralanabileceğini belirten uzmanlar, özellikle uzun yol ağır vasıta sürücülerinin tehlike altında olduğunu kaydetti.

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi doktorlarından Dr. Funda Güdücü, araç kullanımında dikkatin, konsantrasyonun, hızlı karar verebilmenin ve motor koordinasyonunun oldukça önemli olduğuna dikkat çekerek, uyku halinde tüm bu yeteneklerin zayıfladığını hatta ortadan kalktığını ifade etti. Güdücü, "Sıcak, rahat, monoton ve yemek yenilen ortamlar, tatlı ve bol karbonhidrat içeren yiyecekler, seyahat ve yorgunluk uykuyu, uyku bozukluğu olmaksızın aktive eder. Mikrosleep olarak tanımladığımız birkaç saniye süren uyku atakları, iş kazaları ya da trafik kazalarına sebep olabilir. Bu uyku atakları esnasında sürücü en yakınındaki aracı, işareti fark edemez ve yoldan çıkar. Duran araca çarpabilir. Sürücülerin tahminen yüzde 25 - 50'sinin en az bir kere direksiyon başında uyudukları bildirilmiştir" dedi.

Araç kullanırken uyku halinin vücutta bazı değişiklikler göstererek fark edildiğini kaydeden Dr. Güdücü, "Sırtta, boyunda ağrılar, gözlerde karıncalanma, esneme, gözleri odaklamakta güçlük, trafik işaretlerinin fark edilmemesi, ya da hatırlanmaması, aracın yolda sağa sola kayması, ani durup kalkışların olması uykunun işaretleridir. Bu durumda neler yapılabilir? Tabi ki uykusuzluğun çaresi yine uykudur. O nedenle de uyku alametleri baş gösterdiğinde aracı uygun bir yere çekip 15 - 20 dakikada olsa uyumak en iyi çözümdür. Kahve içmek te geçici bir çözüm olabilir. Bununla beraber uzun yolculuklarda bir yol arkadaşı almak, gerektiğinde aracı ona bırakmak, müzik dinlemek, camdan havalandırma sağlamak, aracı durdurup biraz hareket etmek uyku açıcı olabilir" diye konuştu.

Uyku bozuklukları içinde en çok kazaya sebep olabilecek durumların içinde uyku apne sendromu ve narkolepsi olduğunu belirten Güdücü, "Bu hastalıklarda gün içinde devam eden sürekli bir yorgunluk ve tekrarlayıcı uyku atakları vardır. Bu kadar sık uyku ataklarından birinin araç kullanımı sırasında olması kaçınılmazdır. Gece uykuda horlama ve nefes durması şikayetlerini sıklıkla yatak partnerleri fark eder. Bu durumun ciddi alınarak uyku laboratuarlarında tetkiki ve tedavisiyle çözüm mümkündür. Sebebine yönelik bazen ufak cerrahi bir operasyon, kilo vermek, bazen de CPAP (burundan sürekli pozitif hava basıncı uygulaması) ve ağız içi araçlarla sorun çözülebilmektedir. Böylelikle hem yollar ve diğer hayatlar, hem de kişinin kendi hayatı tehditten kurtulur" şeklinde konuştu.