Yargı Etiği Kurulundan "hakim hediye kabul edemez" kararı

KEMAL KARADAĞ/AYLİN SIRIKLI DAL - Yargı Etiği Kurulu, bir kamu iktisadi teşebbüsünün avukatının yılbaşı ve bayram günlerinde Yargıtay'daki dairelere, hakimlere, takvim, ajanda, kravat, fular gibi hediyeler göndermek istemesini, hakimlerin de bu hediyeleri kabul etmesini etik bulmadı.

Yargıtay'da yürütülen Yargı Etiği Reformu çalışmaları kapsamında geçen yıl kurulan Yargı Etiği Kurulu, hakimlerin davranışlarının etik olup olmadığı konusunda kararlar veriyor.

Yargıtay'da görevli bir tetkik hakimi, Yargı Etiği Kuruluna başvurarak, kamu iktisadi teşebbüsünde avukatlık yapan arkadaşının hem kendisine hem de Yargıtay'daki bazı hukuk dairelerine, yılbaşı ve bayramlarda eşantiyon niteliğinde takvim, ajanda, kravat ve fular gibi malzemelerin gönderilmesi konusunda yardım istediğini belirtti. Başvurucu hakim, talep karşısında nasıl cevap vermesi gerektiğine ilişkin kuruldan görüş istedi.

Yargı Etiği Kurulu, hakimin, hediye teklifini ve söz konusu eşantiyonların Yargıtay'da dağıtılmak üzere istenen yardımı reddetmesi gerektiğine karar verdi.

Kurulun bağlayıcı olmayan tavsiye niteliğindeki kararında, yılbaşı ve bayram günlerinde takvim, ajanda, kravat ve fular gibi malzemelerin bir hakime ücretsiz olarak verilmesinin hediye kapsamına gireceği belirtildi.

Yargıtay Yargı Etiği İlkelerindeki, "Hakimin yargılama faaliyetine ilişkin olarak yaptığı, yapacağı veya yapmaktan kaçınması gereken herhangi bir eylem veya işleme ilişkin olarak, kendisi veya aile fertleri, hediye, borç, ağırlama, yarar, ayrıcalık veya lütuf gibi bir menfaat talep etmeyeceği gibi kabul de etmez." hükmünün hatırlatıldığı kararda, bu durumlarda hakimin, mahkeme personelinin de hediye almaması konusunda gerekli tedbiri alması gerektiği vurgulandı.

Gönüllülük esasına göre verilen hediyelerin kişileri mutlu etmeyi, ilişkileri güçlendirmeyi amaçladığının anlatıldığı kararda, karşılılık esasına dayanan hediyelerin ise zorunluluk hissi yaratmak, geri dönüş sağlamak gibi hedeflerle verildiği aktarıldı.

Kararda, hakimin kişilik özelliklerinin, dürüstlüğünün, yeteneklerinin, mesleki becerisinin, tutarlı davranışlarının karşısındaki kişilerde daha fazla güven duyma eğilimi oluşturduğuna işaret edildi.

- "Dürüstlük görüntüsünün sarsılmasına neden olabilir"

Kamu iktisadi teşebbüsünün tamamen özel hukuk hükümlerine göre faaliyetlerini yürüttüğünün belirtildiği kararda, bu kurumların adli yargıda, Yargıtay'da dava dosyaları bulunduğu bildirildi.

Kararda, kamu iktisadi teşebbüsünün avukatının özellikle bazı hukuk dairelerine başvuruya konu malzemeleri vermeyi teklif etmesinin de yargılaması devam eden, sonuçlanmış ya da ileride gelmesi muhtemel dava dosyalarının dikkate alındığını gösterdiği ifade edildi.

Yargı Etiği Kurulunun kararında, şunlar kaydedildi:

"Yargı organı, kontrolü devlete ait özel hukuk tüzel kişileri ile diğer kişiler arasında ayrım yapmamalıdır. Bir kamu iktisadi teşebbüsüne ait hediyelerin hakimlere verilmesi, hakimler tarafından kullanılması veya Yargıtay'da görülmesi söz konusu kamu iktisadi teşebbüsünün taraf olduğu davaların diğer tarafı ile toplumun gözünde dürüstlük görüntüsünün sarsılmasına neden olabilir. Bu nedenle, hakimin belirtilen eşantiyonları kabul etmesi uygun değildir. Her ne kadar, avukat olan arkadaşının tarafı olduğu davalar bakımından, o dosyalara bakmaması şeklinde bir önlem düşünülse dahi, bir hakim reddedilmesine neden olabilecek davranışlardan da kaçınmakla yükümlüdür."