Siyasi partiler, yeni anayasanın “yargı” bölümüne ilişkin önerilerini TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunarken, Ak Parti, yargıda deprem yaratacak değişiklikler istedi. Ak Parti’nin yargı ile ilgili en çarpıcı önerisi anayasa değişikliklerine yargı yolunun kapatılması ve Yargıtay ile Danıştay’ın kaldırılması oldu.
[
****](https://twitter.com/HaberMynet)
Ak Partili hukukçular, 12 maddelik yargı bölümü önerilerini Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’dan onay alarak önceki gece netleştirdi. TBMM Başkanlığı’na sunulan Ak Parti’nin önerileri özetle şöyle:
**HSYK üç parça**
- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK); “Hâkimler dairesi”, “Savcılar dairesi” ve “disiplin dairesi” olmak üzere üç daire halinde çalışacak. HSYK, 22 üyeden oluşacak. HSYK’nın başkanı yine Adalet Bakanı olacak. Ancak Adalet Bakanı Müsteşarı, savcılar dairesinin başkanı olacak. Kurul’un 7 üyesi TBMM tarafından üçte iki çoğunlukla seçilecek. Kurul üyeleri 4 yıl görev yapacak. Süresi dolanlar yeniden seçilemeyecek.
- Mevcut anayasadaki yargının, “Türk milleti adına” karar verme yetkisi kaldırılıyor. Yerine “Hâkimler, görevlerinde bağımsız ve tarafsızdırlar; anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler” ifadesi yer alacak.
- Hâkimler ve savcılar azlolunamayacak. Kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekli edilemeyecek. Aylık ödenek ve özlük haklarından mahrum bırakılamayacak.
- Yüksek yargının temel organları Yargıtay ve Danıştay kalkacak. Bunun yerine Temyiz Mahkemesi kurulacak. Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak.
- Temyiz Mahkemesi üyelerinin dörtte üçü Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından, dörtte biri Başkan tarafından 19 yıllığına atanacak. Temyiz Mahkemesi’nin kuruluşu, işleyişi, daire başkanları ve üyeleri ile Temyiz Mahkemesi Başsavcısı’nın nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenecek.
**Sayıştay kalacak**
- Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin, sosyal güvenlik kurumlarının, mahalli idarelerin bütçelerini TBMM adına denetleyecek.
- Anayasa Mahkemesi 17 üyeden oluşacak. Bunların 9’unu TBMM seçecek. 8 üyeyi de Başkan atayacak. Meclis’teki seçimde ilk oylamada 367 çoğunluk aranacak, bulunamazsa ikinci oylamada 276 oyla seçim yapılacak. Mahkeme üyeleri bir defalığına olmak üzere 9 yıl için seçilecek.
- Anayasa Mahkemesi, kanunların, Başkanlık kararnamelerinin ve içtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeleri şekil ve esas bakımından anayasaya uygunluğunu denetleyecek. Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı ile sınırlı olacak.
- Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilecek. Anayasa Mahkemesi, TBMM Başkanı ve bakanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılayabilecek. Bu yargılamada temyiz görevini temyiz mahkemesi başsavcısı yapacak. Anayasa Mahkemesi iki daire halinde çalışacak.
- Anayasa değişikliklerine yargı yolu kapatılacak. Buna göre anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir şekilde denetlenemeyecek. Böylece anayasa değişiklikleri için bir iptal ya da iptal kararı verilemeyecek.
**ADALET TEK ÇATI ALTINDA OLACAK**
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, yeni anayasada “yargı” ile ilgili önerilerinde savcılık güvencesinin kalkmadığını söyledi.
Ak Parti’nin yeni anayasa çalışma grubu içinde de yer alan Kuzu, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, savcılık güvencelerinin kaldırıldığına yönelik haberlerin doğru olmadığını söyledi. Kuzu, şöyle konuştu:
“Türkiye’de yıllardan beri tartışılan meseleyi sona erdirmek amacıyla çok başlılık olmasın, tek çatı altında olsun diyoruz. Çünkü içtihat birliği sağlanamıyor, üç aşamalı oluyor. Aynı konuda mahkemeler farklı içtihatta bulununca, bunlar da alt mahkemeleri bağladığı için aynı konuda farklı kararlar çıkıyor. Adalet farklı şekilde tecelli ediyor. Bunların tek çatı altında olmasını istedik, fakat her birinin daireleri olacak. Temyiz mahkemesi, içtihat mahkemesi olarak düşünülüyor.
Askeri yargı böylece üst mahkeme anlamında külliyen kalkmış oluyor.
BİZE ULAŞIN
