ABD ve Almanya istihbarat örgütlerinin, İsviçre merkezli bir şirketin ürettiği kripto cihazları satın alan ve Türkiye'nin de içinde bulunduğu tahmini 120 ülkenin şifreli haberleşmelerini dinlediği ortaya çıkarıldı.
ABD merkezli Washington Post gazetesi ile Almanya'nın kamu haber kurumu ZDF'nin ele geçirdiği ve incelediği belgelere göre, iki ülkenin istihbarat kurumları, İsviçre şirketi Crypto AG'nin ürettiği ve 120 ülkeye sattığı cihazlar üzerinden gönderilen şifreli mesajları deşifre ederek bu ülkelerin ajanları, askerleri ve diplomatları ile kurduğu gizli haberleşmeleri dinledi.
Habere göre ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) ve Alman Federal İstihbarat Servisi BND, Soğuk Savaş dönemi itibarıyla en az 2000'li yılların başlarına kadar bu ülkelerin gizli haberleşmelerini dinledi.
İki haber kurumunun elde ettiği belgelerde Crypto AG'nin ürettiği kripto cihazların 1950'lerden 2000'lere kadar 120'den fazla ülkeye satıldığı belirtiliyor. Bütün bu ülkelerin adları Washington Post'un elde ettiği belgelerde yer almazken en az 62 müşterinin adı geçiyor; bunlar arasında Türkiye de var.
Washington Post'a göre BND bu programdan 1990'lı yılların başında ayrılırken CIA'in tam olarak operasyonlarına ne zaman son verdiği bilinmiyor.
Gazetenin görüştüğü Crypto şirketinin eski ve şimdiki yetkililerine göre CIA, şirketteki hisselerini 2018 yılında sattı.
Crypto AG, ilk olarak II. Dünya Savaşı sırasında ABD için şifre tasarlayan makineler üretmeye başladı; daha sonra elde ettiği gelir sayesinde mekanik aletlerden çiplere ve yazılımlara kadar bu alanda üretim yapan güçlü şirketlerden biri haline geldi.
Şirketin cihazlarını sattığı ülkeler arasında İran, Latin Amerika'daki cunta rejimleri, Hindistan, Pakistan ve Vatikan var.
Ancak Washington Post'a göre bu ülkelerin hiçbiri Crypto AG'nin CIA ve Batı Almanya arasında yapılan çok gizli ortaklığa ait olduğunu bilmiyordu.
Gazetenin haberine göre CIA'in raporunda bu operasyon "yüzyılın istihbarat darbesi" olarak isimlendiriliyor, raporda, "Yabancı hükümetler en gizli iletişimlerinin en az iki (hatta büyük ihtimalle beş ya da altı) yabancı hükümet tarafından okunacağını bilmeden ABD ve Batı Almanya'ya çok iyi para ödüyordu" ifadesinin yer aldığı belirtiliyor.
1970 yılı itibarıyla Crypto şirketinin bütün operasyonlarının CIA ve Alman ortağı tarafından yürütüldüğü, "ABD ve Batı Almanya ajanlarına ise arkalarına yaslanıp dinleme" görevinin düştüğü" ifade ediliyor.
İran'da 1979 yılında gerçekleşen rehine krizi, Arjantin ve İngiltere arasında 1982 yılında yaşanan Falklands Savaşı, Güney Amerikalı diktatörlerin suikastları ve Libyalı yetkililerin 1986 yılında Berlin'de bir diskoya düzenledikleri saldırının iletişiminin CIA tarafından dinlenildiği aktarılıyor.
Haberde bütün bu istihbaratın ve haberleşmelerin elde edilmesine rağmen ABD'nin harekete geçmemesi, çok sayıda insan hakları ihlallerine ve saldırılara göz yumduğu anlamına geldiği için sorgulanıyor.
Ancak ABD'nin en büyük iki rakibi olan Sovyetler Birliği ve Çin'in hiçbir zaman bu şirketten ürün almadığı belirtiliyor.
Buna rağmen CIA'in bu iki ülkenin diğer ülkelerle kurduğu iletişim sayesinde Sovyetler Birliği ve Çin'e dair çok sayıda istihbarat bilgisi edindiği aktarılıyor.
İki istihbarat örgütü arasındaki işbirliğinin inişleri ve çıkışlarınnı da olduğu belirtiliyor. CIA'in, BND'nin bu operasyon ile para kazanma kaygısı olmasına karşı çıkarak bunun bir istihbarat operasyonu olduğunu sürekli hatırlattığı; BND'nin ise ABD'nin, İspanya, Yunanistan ve Türkiye gibi NATO müttefiki ülkeleri dinleme isteğine şaşkınlık duyduğu ifade ediliyor.
Haberde şirketin edindiği kârın iki ülke tarafından bölüşüldüğü; zamanla şirketin operasyonlarının daha iyi yürütelebilmesi için Almanya'nın Siemens'i, ABD'nin ise Motorola'yı devreye soktuğu aktarılıyor.
Crypto şirketinin ürünleri halen dünyanın dört bir yanında farklı ülkeler tarafından kullanılmakta.
Habere göre İsviçre hükümeti Salı günü şirketin CIA ve BND ile ilişkilerini araştıran bir soruşturma başlatacağını açıkladı. Bu ayın başında ise yetkililer şirketin ithalat lisansını iptal ettiklerini duyurdu.
Washington Post, belgelere göre İsveç hükümetinin bu bağlardan daha önceden haberi olması gerektiğini belirtiyor; o yüzden gazeteye göre bu gelişmeler haber kuruluşlarının bu bağları açıklayacağının ortaya çıkması üzerine yaşandı.
2018 yılında şirketin hisselerinin satılması üzerine yönetimi ele alan yeni şirket Crypto International, Crypto AG ile bağları olmadığını belirterek iddiaları reddetti.
İki istihbarat kurumundan da henüz haberle ilgili bir açıklama gelmedi.