BİZE ULAŞIN
Kamil Erdoğdu
Pekin
Son günlerde ordunun üst kademelerindeki terfilerin konuşulduğu ülke yalnızca Türkiye değil. Çin’de de kısa süre önce kamuoyunun ilgisini çeken bir terfi oldu.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zedong'un 40 yaşındaki torunu Mao Xinyu, Tuğgenerallikten Tümgeneralliğe terfi etti. Böylece, Mao Xinyu Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun şu anda bu rütbedeki en genç subayı oldu.
Yabancı basın organları bu terfi haberinde vurguyu genç generalin soyadına yaparken, Çin basınında konuşulan ağırlıklı konu terfi eden generallerin yaşıyla ilgiliydi. Tümgeneral Mao’nun görev yapığı Askeri Bilimler Akademisi’nin yetkilileri, 1 Ağustosta kutlanan Ordu Günü öncesinde yapılan bu terfinin "gayet normal olduğunu ve Mao'nun bunu hak ettiğini" belirttiler.
Aynı zamanda Merkezi Askeri Komisyonu Başkanı olan Devlet Başkanı Hu Jintao, geçen ay üçü 50'li yaşlarda olmak üzere 11 subayın orgeneralliğe terfi ettiğini açıklamıştı.
Ulusal Savunma Üniversitesi profesörlerinden Xu Hui, "bundan sonra daha çok sayıda genç subayın, üst rütbelere daha hızlı geleceğini" söyledi. Basında yer alan yorumlarda, "bu gelişmenin Çinli askeri yetkililerin genç subaylara daha fazla şans tanıdığını gösterdiği" ileri sürüldü. Çin Halk Üniversitesi profesörlerinden Gu Haibing de, "kurumlardaki yaşlı yetkililerin ve biçimsiz yapılanmanın bilgi çağına uygun olmadığına" işaret etti.
Bir noktayı belirtmekte yarar var.
Mao Xinyu, şu anda Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun en genç subayı, ama ordu tarihinde bu rütbeye gelen en genç subay değil. Eski olimpiyat masa tenisi şampiyonu, 1967 doğumlu Wang Tao, 2002 yılında 35 yaşındayken tümgeneral olmuştu. Çin'in uzaya giden ilk astronotu 1965 doğumlu Yang Liwei ise, 2008 yılında 43 yaşındayken tümgeneralliğe terfi etmişti.
Mao Xinyu kimdir? 1970 yılında doğan Mao Xinyu halen doktorasını da bitirdiği Askeri Bilimler Akademisi'nin araştırmacıları arasında bulunuyor. Geçen yıl bazı Çin gazetelerinde Mao Xinyu’nun, dedesinin memleketinde tümgeneral üniforması ile görüldüğü yazılmış, ama bu haber resmi makamlarca yalanlanmıştı.
Fiziki olarak dedesine çok benzeyen Mao Xinyu, "Dedem Mao Zedong" da dahil olmak üzere birçok eser yazdı. Çin parlamentosunun danışma organı Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı’nın üyesi olan torun Mao'nun internette bir de blogu var.
Mao Xinyu’nun ailesindeki ilginç figür yalnızca dedesi değil.
Amcası Mao Anying Kore Savaşı'nda hayatını kaybetmişti. Annesi ve Mao Zedung’un gelini olan Shao Hua da oğlunun şu anda çalıştığı Askeri Bilimler Akademisi’nde tümgeneralliğe kadar yükseldi. Fotoğrafçı olan Shao, Mao’nun büyük oğlu Mao Anying’in SSCB'den getirdiği fotoğraf makinesi ile Çin’i dolaştı. İç savaştan sonra çektiği fotoğraflarına genellikle fabrikalar, askeri birlikler, okullar ve yoksul köyler konu oldu.
Shao, 2002’de başladığı Çin Fotoğrafçılar Derneği başkanlığını 2008’deki ölümüne kadar sürdürdü, oğlu gibi Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı üyeliğinde de bulundu.
Ancak eşi, Mao Xinyu’nun babası Mao Anqing’in yaşamında şanssızlıklar öne çıktı. Dede Mao’nun ikinci oğlu olan Mao Anqing, daha sekiz yaşındayken zamanın yönetiminin hapishanede annesine yaptığı işkenceye ve öldürmesine tanık oldu. Daha sonraları yaşadığı sinir hastalığına, 1930’da polisten yediği dayağın neden olduğu ileri sürüldü.
Askeri Bilimler Akademisi’nde ve ÇKP organlarında birçok eseri Rusça’dan Çince’ye kazandıran Mao Anqing, babası hakkında da kitap yazdı, ama hiç aktif politika yapmadı.
"Mao da insandı" Günümüzde dede Mao Zedong için çok farklı yorumlar yapılsa da, inkar edilemez bir gerçek, halen Çin toplumunda saygı gören bir lider olduğu.
Sıradan Çinlilerle konuştuğumuzda Mao’dan saygıyla bahsediyorlar, siyasi açıdan ise genellikle aldığımız yanıt, “Mao da insandı, hatalar da yaptı” oluyor. Ama herhalde Mao’ya son yıllarda yapılan en büyük haksızlık, yabancı basında zaman zaman çıkan “esamesi bile okunmuyor”, “Mao’nun adını anan yok” şeklindeki yorumlar oluyor.
Çin’in günümüzde Mao’nun ideolojisinden çok farklı bir yolda olduğunu söylemek mümkün, ama özellikle büyük şehirlerin dışına çıktıkça, kırsal kesime gittikçe evlerin duvarlarında, taksilerde Mao’nun resmi daha fazla göze çarpıyor. Hatta açıkça ifade edilmese de, asılan lider resimlerinin, şehirden şehre değişmesi bir ideolojik mücadele olarak yorumlanabilir.
Mao’nun doğduğu kasabayı her yıl on binlerce kişi ziyaret ediyor ve kasabanın bağlı olduğu Hunan eyaletinin merkezi Changsha’da Mao’nun 32 yaşındaki halini yansıtan 32 metre büyüklüğünde heykeli dikildi.
Pekin’deki Tiananmen Meydanı’nda bulunan mozolesi önünde her gün binlerce kişi kuyruk oluyor. Diğer taraftan bir zamanlar balıkçı kasabasıyken, 1980’lerde başlatılan reform ve dışa açılma hareketi sayesinde ekonomi merkezi haline gelen güneydeki Shenzhen şehrinin meydanında Deng Xiaoping’in dev resmi dikkat çekiyor.
Son olarak bir noktayı daha hatırlatmak gerekir.
Mao halen Çin’in en önemli turizm figürleri arasında. “Kızıl Tur” denilen organizasyonlarla geçmişin devrimci mekanlarına düzenlenen geziler büyük ilgi görüyor.
Hediyelik eşya dükkanlarında Mao biblosu, Mao’nun resminin bulunduğu anahtarlık ve çakmaklar, kızıl kitaplar en çok satılan eşyalar arasında.
Artık Çinliler meydanlarda o kızıl kitabı ellerinde sallamıyorlar, ama geleceğe giderken geçmişe bakmayı da ihmal etmiyorlar.
