BİZE ULAŞIN
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, TRT Haber canlı yayınına katılarak gündeme ilişkin soruları yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Osman Kavala'nın serbest bırakılması çağrısına ilişkin görüşleri sorulan Kalın, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy'un yaptığı açıklamaya atıfta bulunarak, "Burada devam eden bir yargı süreci var. Bütün ülkeler Amerika da dahil olmak üzere bu yargı sürecine saygı göstermek zorundadır. Nasıl Amerika'da devam eden yahut dünyanın başka bir ülkesinde devam eden bir yargı süreci ile ilgili bizim önden şunu yapın, bunu yapın, yargının kararını etkileyecek mahiyette bir açıklama yapmamız doğru değilse onların da buradaki yargı sürecine aynen saygı göstermeleri gerekir." diye konuştu.
ABD'de 54 senatörün imzaladığı ve Joe Biden'a yolladığı mektuba da değinen Kalın, tüm bunlar alt alta konulduğunda daha ilişkilerin hemen başında tansiyonu yükseltip, Türk-Amerikan ilişkilerini tekrar türbülanslı havaya sokma gibi gayretin olduğunu gördüklerini belirtti.
Bunun bir ayağında Senato ile başka lobilerin olduğunu, özellikle senatörlerin yazdığı mektubun hiçbir gerçekliği ifade etmediğini, eksik ve yanlış taraflı bilgilerle dolu olduğunu ifade eden Kalın, "Ona zaten bugün Meclis Başkanımız bir cevap verdi. Parlamentodaki milletvekili arkadaşlarımız da gerekli cevabı verdiler ve verecekler. Şimdi direkt bize hitaben yazılmış bir şey değil zaten. Orada gerekli süreçleri devreye sokacaklardır diye düşünüyorum." dedi.
Biden yönetiminin birçok yeni vaatle geldiğini ve Donald Trump döneminden sonra yeni adımlar atacaklarına ilişkin açıklamalarda bulunduğunu belirten Kalın, geçen hafta Biden'in Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile bir telefon görüşmesi yaptığını ve bunun yeni yönetimle ilk temasları olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Biz orada da aslında bütün konuları etraflı bir şekilde ele aldık. Yani yaklaşık 1 saat süren bir telefon görüşmesiydi o. Ve orada hem ihtilaflı konuları hem de ortak hareket edebileceğimiz meseleleri etraflı bir şekilde ele aldık. İhtilaflı konularımızı hemen söyleyeyim; S-400 meselesi ve bununla bağlantılı olarak CAATSA yaptırımlarının uygulanması ve Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması. İkinci olarak ABD'nin ta Obama döneminden beri PYD ve YPG'ye verdiği destek. Üçüncüsü de FETÖ yapılanmasının halen ABD'de elini kolunu sallayarak Türkiye aleyhine faaliyetlerine devam ediyor olması. Bu üç tane temel meseledir bizim ilişkilerimizi geren ABD yönetimleriyle. Obama döneminde başladı, Trump döneminde büyük oranda devam etti. Maalesef Trump yönetimi de bu konularda en azından bizi rahatlatacak somut adımlar atmadılar. Giderayak bir de CAATSA yaptırımları uyguladı. Trump gerçi o 12 maddenin içinde belki olabilecek en hafif 5'ini seçerek bunu yaptı ve Biden yönetimine de bu meseleyi bırakmamış oldu. Artı olarak görenlerde de oldu bunu ama neticede bir müttefike alakasız bir konudan ve tek taraflı Amerikan Kongresi'nin aldığı bir yasaya dayanarak böyle bir ambargonun uygulaması kabul edilebilir bir şey değil."
Kalın, Biden yönetiminin uluslararası kurum ve kuruluşları tekrar restore edecekleri şeklinde bir iddiayla ortaya çıktığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Aslında bunu destekleyici mahiyette birtakım adımlar da attılar. Yani gelir gelmez Paris İklim Anlaşması'na geri döndüler, Dünya Sağlık Örgütüne geri döndüler. Trump döneminde Filistin'e yapılan yardımlar kesilmişti, bunu tekrar başlattılar. 7-8 zannediyorum Müslüman ülkeye dönük vize yasağını kaldırdılar ve İran Nükleer Anlaşması'nı tekrar canlandırmak ve İran'la tekrar müzakerelere başlamak için de bir arayış içindeler. Şimdi bu 4-5 maddeyi sadece bunları bile alt alta koyduğumuzda aslında uluslararası kurum ve kuruluşları tekrar bir toparlamaya ve müttefiklik ilişkilerini güçlendirmeye dönük bir iradelerinin olduğu anlaşılıyor."
Biden'in ilk görüştüğü liderlerden birisinin NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg olması ve NATO üzerine vurgu yapmasının önemine değinen Kalın, şöyle devam etti:
"Şimdi bu sistem içinde benim de Sullivan ile yaptığım görüşmede öne çıkan konu; böyle bakıyor iseniz yani öyle baktıklarını ifade ettiler, Türkiye ile ilişkilerimizi de biz bu anlamda son derece önemsiyoruz. Evet ihtilaflı olduğumuz konular var demin bahsettiğim üç mesele ve biz bu konularda da şöyle bir mutabakata vardık telefonun sonunda, birçok konu var süre de uzadı, önümüzdeki günlerde sadece bu ihtilaflı konuları ele almak üzere tekrar bir görüşme yapalım. Şimdi biz bu konularda hep müzakere tarafında olduğumuzu zaten söyledik. Fakat şöyle bir hususun altını çizmekte fayda var; bu konular yani YPG ve PYD'ye verilen destek, ayrıca FETÖ'nün oradaki faaliyetlerine hala göz yumuluyor olması Türkiye açısından bir ulusal güvenlik meselesidir. Bunlar tali konular değil bizim açımızdan. Hangi yönetim gelirse gelsin Obama, Trump, Biden fark etmez. Biz bu konularda çok net bir tavır sergiledik ve Cumhurbaşkanımızın kararlı duruşu olmasaydı bugün Suriye'nin kuzeyinde Amerika'nın ve başka ülkelerin, Avrupa'nın ve diğerlerinin de desteğiyle PYD ve YPG'nin kontrolünde bir terör koridoru oluşacaktı. Bu tabii hem bizim ulusal güvenliğimiz açısından hem Suriye'nin toprak bütünlüğü ve siyasi birliği açısından ve diğer birçok mülahazadan dolayı ortaya daha büyük bir felaket senaryosu çıkartacaktı. Şimdi biz bunları gene konuşacağız tabii ki. Biz halen söylüyoruz ABD, PYD ve YPG'ye verdiği desteği sonlandırılmalıdır. FETÖ'nün oradaki faaliyetlerine artık bir 'dur' demelidir."
ABD'de 6 Ocak'taki Kongre binası baskınını hatırlatan ve Trump'ın yargılama sürecine değinen Kalın, şöyle konuştu:
"Galiba 3 kişi hayatını kaybetti yanlış hatırlamıyorsam kongrede içinde ve etrafında o gün. Orayı basanlara 'terörist' dediler, işte 'bir ayaklanma yapılıyor' dediler. Bakın bu ülkede 251 insanımızı biz şehit verdik. Yani 15 Temmuz gecesi. Ve bunun failleri ellerini kollarını sallayarak ABD'de Türkiye aleyhine her tür faaliyeti yapıyorlar. Türk-Amerikan ilişkilerini zehirlemek için de her tür kara propaganda ve lobi faaliyetlerine devam ediyorlar. Şimdi Amerikalıların bu gerçeği de görmesi lazım. Biz bunları konuşarak çözebileceğimize inanıyoruz, kararlı prensiplere dayalı olarak adımlar atarlarsa, Türkiye'nin ulusal güvenlik mülahazalarını dikkate alarak değerlendirme yapıp stratejik fotoğrafı doğru okurlarsa ben bu konularda da adım adım mesafe alabileceğimize inanıyorum."
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın S-400 krizinin aşılmasında "Girit modeli"ne ilişkin önerisi hatırlatılan Kalın, şunları söyledi:
"Biz baştan beri söyledik, S-400 ile ilgili Türkiye egemen bir ülke olarak karar verdi ve bu süreci de sonuna kadar devam ettirecek, tamamlayacak. S-400 kararının bir gecede alınmış bir karar olmadığının altını tekrar çizmek lazım. Bunu Amerikalı muhataplarımıza da pek çok defa anlattık. Kendileri de aslında bütün bu işin safahatını gayet iyi biliyorlar. Yani Patriotlar'la ilgili müzakerelerin kaç yıl sürdüğünü gayet iyi biliyorlar. Orada bizim taleplerimizin ne olduğunu gayet iyi biliyorlar. Cumhurbaşkanımız da bu süreç boyunca çok şeffaf oldu. Yani 'Bana Patriotları vermeyeceksiniz bunu açıkça söyleyin, ben alternatif bakayım' dedi. Bunu ilk söylediğinde blöf yaptığını zannettiler Cumhurbaşkanımızın. Ama daha sonra zaten açık bir şekilde ortaya çıktı blöf yapmadığı. Ve baştan beri de gizli saklı yürümedi bu. Üstelik bizim S-400'lerle ilgili anlaşmayı imzalamamız biliyorsunuz 2017 Ağustosu'nda Amerikan Kongresi'nde çıkarılan CAATSA yani yaptırım yasasından yaklaşık 4 ay öncedir. Yanlış hatırlamıyorsam biz nisan ya da mayıs ayında imzaladık S-400 anlaşmasını. Amerikan Kongresinden o yasa ağustos ayında çıktı. Hukuki açıdan baktığınızda yani geriye doğru bunu uygulamaları da aslında tutarsız bir şey. Fakat biz buna rağmen şunu söyledik; S-400'leri biz NATO güvenlik sistemine entegre etmeyeceğiz. Dolayısıyla burada F-35'lere yahut NATO güvenlik sistemine tehdit teşkil edebilecek bir durum söz konusu değil. Bunları biz teknik olarak konuşabiliriz."
ABD tarafının şu ana kadar böyle bir müzakereye girmek istemediğini, hazır olmadıklarını ya da girmeyeceklerini ifade ettiğini hatırlatan Kalın, "Ama bu sorunu çözmüyor ki. S-400'ler burada, biz de bu bölgede var olmaya devam edeceğiz. Bizim güvenlik sorunlarımız, taleplerimiz ve ihtiyaçlarımız devam ediyor, edecek ve bunları da biz bir şekilde karşılayacağız. Dolayısıyla burada gene yani stratejik fotoğrafı biraz daha büyük bir zaviyeden görüp doğru bir perspektifle okumaları halinde bu alanda da biz mesafe alabileceğimizi düşünüyoruz." dedi.
ABD ile üzerinde çalışılması gereken konuların yanı sıra ortak hareket edebilecekleri alanlar da olduğunu anlatan Kalın, şöyle devam etti:
"Yani Suriye'de PYD konusunda anlaşamıyoruz ama diyeyim ki işte Esed rejiminin geleceği konusunda ortak birçok noktamız var. Irak, bölgede terörle mücadelede, DEAŞ ile mücadele buralarda ortak noktalarımız var. Doğu Akdeniz ve diğer konularda, Libya'da ve diğer alanlarda. Dolayısıyla burada sorunları açık ve net bir şekilde ortaya koyup bunlar üzerine nasıl gidebiliriz, bunlara bakacağız. Bunları yaparken de eşit aktör prensibine göre yapacağız. Yani bizim ulusal çıkarlarımız, Amerika kendi ulusal çıkarlarını savunur. Karşılıklı saygı ilkesine göre bu meseleleri çözebileceğimizi düşünüyoruz."
Kalın, ABD'ye daha önce S-400'lerin NATO savunma sistemine entegre edilmeyeceği için kaygılarını ortadan kaldıracak bir modelin birlikte geliştirilebileceği önerisinde bulunduklarını aktararak, şunları kaydetti:
"Ama giderek mesele S-400'lerin F'35'lere bir güvenlik riski oluşturacağından ziyade 'Neden Rusya ile böyle bir angajmana girdiniz, niye Rusya ile böyle bir alışveriş yapıyorsunuz', meselenin özünde bu var. Ha o zaman fotoğrafı biraz daha büyütelim; biz o zaman Rusya ile ilişkileri biz nasıl bir ilişki geliştirdik, Amerikalılar nasıl bir ilişki geliştirdi, Avrupalılar, Almanya ve diğer ülkeler Rusya ile nasıl bir ilişki geliştirdi onlara bakalım. Bunlara baktığınız zaman bir kere Rusya bizim coğrafyamızın önemli bir aktörü, göz ardı edemezsin. Sadece biz değil Amerika da göz ardı edemiyor, Avrupa da göz ardı edemiyor. Nasıl ilişki kurduğumuz önemli burada. Bakın ben şunu açıkça söyleyeyim; biz Rusya ile de birçok konuda anlaşamıyoruz. Esed rejiminin, Esed'in kendisinin geleceği konusunda farklı görüşlerimiz var. Biz Kırım'ın ilhakını hiçbir zaman tanımadık. Ukrayna'daki kargaşanın bir an önce sona ermesini istiyoruz. Biz Libya'da da farklı yerlerde duruyoruz. Rusya Hafter'e destek verdi, veriyor. Wagner'in orada olmasını bir istikrarsızlık unsuru olarak gördük, görüyoruz. Hatta Karabağ'da bile biraz farklı görüşlerimiz söz konusuydu. Ama bütün bu ayrı ayrışmalara rağmen yönetebildiğimiz bir ilişki var. Diğer konularda Amerika ile niye aynı şeyi yapmayalım? Avrupa ile niye aynı şeyi yapmayalım?"
Kalın, sorunların çözümünün bir süreç olduğunu ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şimdi gerçekleri görmezden gelemeyiz ama masayı baştan devirmek gibi bir tavrımız da olmaz. Yani diploması bunun için var zaten. Yani işler tıkandığında ya da tıkanmadan bu konuları müzakere edebilmek, konuşabilmek. Bir süreç bu, yani hemen bunları böyle çok kolay, hızlı çözümler beklemesin hiç kimse. Bunlar üzerinde biz çalışmaya devam edeceğiz. Biz pozisyonlarımızı ortaya koyacağız, çözüm yollarımızı önereceğiz, müzakere yapacağız. Biz bunları diplomasi yoluyla, müzakere yoluyla çözmenin hem müttefiklik ruhuna daha uygun olduğunu düşünüyoruz. Hem bölgedeki büyük sorunları düşündüğünüzde iki tarafında ve diğer taraflarında enerjisini tüketmeden ve doğru yönlere kanalize etmemiz açısından önemli olduğunu düşünüyoruz."
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın görüşme takvimine yönelik soru üzerine Kalın, "Önümüzdeki günlerde muhtemelen Dışişleri Bakanlarımızın, Bakanımızın bir görüşmesi olur. Ondan sonra da önümüzdeki haftalarda diyeyim tam bir tarih yok şu anda önümüzde, Cumhurbaşkanımızın Biden ile bir görüşmesi olabilir." diye konuştu. (AA)
