BİZE ULAŞIN
Menopoz kadınlar için doğal, biyolojik bir süreçtir ve bu dönemde adet kanamaları sona erer. Bu kanamalar vücudun dengesini ve düzenini korumaya yönelik bir etki gösterdiği için menopoz döneminde bazı problemlerin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Genelde duygusal dalgalanmaların ön plana çıktığı bu dönemde değişimlerin genel sebebi hormonlardır.
Latincede ay anlamına gelen "mens" ve İngilizcede durma anlamına gelen "pause" kelimelerinin birleşmesiyle ortaya çıkan menopoz döneminde, belli bir yaşa gelen kadınların bu dönemden sonra yumurtalıkları yavaş yavaş işlevlerini kaybetmeye başlar ve adet kanamaları sona erer. Bu dönemde menopoz teşhisi konulabilmesi için bir yıl boyunca hiç adet görmemiş olmak gerekir. Elbette hamilelik, emzirme gibi sebepler yüzünden adet kesilmesi menopoza girildiği anlamına gelmez. Diğer yandan menopoz sonrası kanama görülmesi çeşitli hastalıkların da habercisi olabileceği için doktora danışmak gerekebilir.
1. Adet kanamalarındaki değişiklikler
Menopoz evresine girmek üzere olduğunuzu gösteren en belirgin semptom adet kanamalarında meydana gelen değişimdir. Premenopozal dönem adı verilen bu süreçte adet sürelerinde ve kanamalarda değişim meydana gelir. İki adet arası periyot her geçen sürede daha da uzar.
2. Ateş basması ve terleme
Menopoz nasıl anlaşılır sorusuna verilecek cevaplardan biri de ateş basmaları ve sebepsiz terlemelerdir. Adet döneminizin bitmesine yakın çarpıntı, daralma, terleme gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz. Vazomotor belirtiler adı verilen bu semptomlar yüz ve boyun bölgesindeki damarların genişlemesiyle ortaya çıkar. Bu süreçteki kadınların yüzde 75'inde görülür ve titreme, terleme, sıcak basması hissi yaklaşık beş dakika sürer. Genelde bu beş dakikalık sıcak basmaları en fazla beş yıl boyunca yaşanır.
3. Psikolojik göstergeler
Hormonal dengelerin bozulmasıyla beraber menopoz döneminde psikolojik dengeleriniz de sarsılabilir. Genelde kendinizi normale kıyasla daha sinirli hisseder, uyku düzeninizde problemlerle karşılaşırsınız. Bunalım, kaygı bozuklukları, ani duygu durum değişiklikleri, gereksiz ve aşırı duygusallık gibi psikolojik sorunların yanı sıra unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, dikkat kaybı gibi bilişsel problemlerle de karşılaşabilirsiniz.
4. Üreme organlarındaki değişiklikler
Üreme organlarında değişim söz konusu olduğu için menopoz ve cinsellik arasında bir bağ olduğunu söylemek mümkündür. Bu süreçte vajinada oluşan kuruluk hissi ve bölgenin kayganlığını kaybetmesi, cinsel arzunun azalması, sevişme esnasında oluşan ağrı hisleri, zevk alamama, idrar kaçırma problemleri gibi etkenler yüzünden cinselliğe karşı mesafeli bir tavır takınılabilir.
5. Deride görülen değişiklikler
Menopoz sürecinde deride kırışma ve kuruluklar oluşur. Cildin sağlıklı görünümü yavaş yavaş yerini kuru ve kırışık bir cilde bırakabilir ama kremler ve sağlıklı yaşam gibi tercihlerle bu sürecin üstesinden gelmek mümkündür.
6. Bazı hastalıklara yatkınlık
Hormonal dengeler değiştiği için menopoz sürecinde kolesterol, şeker ve kalp hastalıklarına yakalanma riski artar. Bu hastalıklarla alakalı ufak tefek semptomlar kendilerini göstermeye başlar.
7. Kemik erimesi
Yaşın da ilerlemesiyle beraber kemik erimesinin başlama ihtimali yükselir ve erimeye bağlı olarak boyda kısalma, kamburluk ve eklem yerlerinde ağrılar görülebilir. Bunlar menopoz ağrıları arasında sayılabilir.
8. Kilo alma
Hormonal dengelerin değişmesi ve psikolojik problemlerin ortaya çıkması sizi bu süreçte daha fazla yemeye ya da fiziğinize özen göstermemeye itebilir. Bunların bir sonucu olarak da fazla kilolarla karşılaşabilirsiniz.
Menopoz yaşı konusunda da farklı yaklaşımlar bulunur. Coğrafi bölgeye, kalıtımsal ve bireysel farklılıklara göre değişiklik gösterebilen bu dönem, ülkemizde genelde ortalama 47 yaşında ortaya çıkar. 40 yaş öncesinde bu durumun yaşanması ise erken menopoz belirtileri arasında kabul edilir. Erken menopoz belirtileri tipik menopoz belirtileridir. Bunlar şunları içerebilir: Ruh hali, vajinal kuruluk, biliş ve hafızadaki değişiklikler, sıcak basmaları, cinsel isteksizlik, uyku bozuklukları, kilo almak, gece terlemeleri, cinsel ilişki sırasında vajinal ağrı.
1. Yumurtalıkların alınması
Gebelik sonrasında yumurtalıklarınız alındıysa menopoza girebilirsiniz. Diğer yandan yumurtalıklarınızın zarar görmesi de belirtilerin oluşmasına zemin hazırlayabilir.
2. Kanser tedavileri
Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi, radyoterapi gibi ağır yöntemler adet kanamalarınızın kesilmesine yol açabilir. Fazla yan etkiye sahip olan bu yöntemler birçok vakada yumurtalıkları da etkiler.
3. Bağışıklık sisteminin zayıf olması
Otoimmun hastalıklara yakalanmak ya da bağışıklık sisteminin zayıflaması da yumurtalıkların sağlıklarını kaybetmesine yol açabilir. Güçlü bağışıklık sistemi, yumurtalıklara yönelik her saldırıyı olabildiğince etkili bir şekilde def eder ama sistem zayıfladığında yumurtalıklar korunaksız kalır.
4. Kalıtımsal faktörler
Yakın kan bağınızın olduğu kişilerde erken menopoz gözlendiyse sizin de bu durumla karşılaşma ihtimaliniz yüksek olur. Elbette yüzde yüz doğru sonuç veren bir yöntem olmasa da ailenizdeki kadınların kaç yaşında menopoza girdiğini öğrenerek kendi durumunuzla ilgili yaklaşık bir tahminde bulunabilirsiniz.
5. Kromozom bozuklukları
Kimi kromozom bozuklukları yüzünden yumurtalıklarınız erken yaşta tükenebilir. Turner sendromu, frajil x sendromu gibi bozukluklar yüzünden menopoza girebilirsiniz.
6. Kötü alışkanlıklar
Doğrudan menopozu ortaya çıkaran faktörler arasında olmasa da sigara, içki, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklar menopozun daha hızlı bir şekilde gelmesine sebep olabilir.
7. Sağlıksız beslenme
Düzensiz beslenme alışkanlığına sahip olmak ve sağlıksız gıdalar tüketmek de vücudunuzdaki mekanizmalara zarar verir ve menopoz süreci hız kazanır.
8. Stres
Gerek ruhsal gerek bedensel olarak pek çok probleme yol açan stres, depresyona ve dolayısıyla menopoz sürecinin hızlanmasına da neden olur.
1. Hormon tedavisi
Bu süreçte ortaya çıkan terleme, sıcak basması gibi sorunlara karşı en etkili çözüm östrojen tedavisidir. Östrojen eksikliğinin ortadan kaldırılmasıyla kemik erimelerinin de önüne geçmek mümkün hale gelir.
2. Vajinal östrojen
Vajinadaki kuruluk şikayetini ortadan kaldırmak için ilaç ya da krem kullanarak bu bölgede oluşacak sorunların önüne geçilebilir.
3. Bitkisel tedavi
E vitamini içeren besinlerin tüketilmesi, melek otu kökü ve yılan otu gibi bitkilerin kullanılmasıyla beraber menopozun getirdiği negatif sonuçlardan en az seviyede etkilenmek mümkün hale gelebilir.
4. Gabapentin
Nöbetlerin azalması için östrojen tedavisinin yerine tercih edilebilir.
5. Antidepresanlar
Antidepresanlar, süreç içerisinde ortaya çıkan yoğun stres ve bunalım halinin azaltılmasında önemli rol oynar ve duygusal dalgalanmaları minimuma indirir.
6. Sağlıklı yaşam
Dengeli ve sağlıklı beslenmenin yanı sıra spor yapmak da menopozun negatif ektilerini azaltmak konusunda yardımcı olur. Bu süreçte kendinize yeni meşgaleler yaratarak başka şeylere odaklanmak, stresten uzak kalmak için çaba gösterip doğru beslenme alışkanlığı kazanmak size çok yarar sağlayacaktır.
Dünyada ortalama 51 yaşında, ülkemizde ise 47 yaşında başlayan menopoz sürecinde belirtiler yaklaşık olarak bir ya da bir buçuk sene kadar sürer. Fakat istisnai durumlarda bu on seneye kadar çıkabilir.
