British Columbia Üniversitesi’nde gıda güvenliği mühendisi olan Dr. Siyun Wang, mutfakta çapraz bulaşmanın genellikle hafife alındığını vurguluyor. Çiğ et, yumurta, tavuk veya sebzelerdeki Escherichia coli, salmonella ve listeria gibi bakteriler, gıdadan yüzeylere kolayca geçebiliyor.
Örneğin, çiğ tavuğu doğrarken kullandığınız bıçakla temas eden bir buzdolabı kapağı veya musluk, bu bakterilerin haftalarca yaşayabileceği bir alan haline gelebilir.
Dr. Wang, bu riski azaltmak için ellerinizi sık sık, en az 20 saniye boyunca sıcak su ve sabunla yıkamanızı öneriyor. Yıkama sonrası ellerinizi temiz, ayrı bir havluyla kurulamak da önemli. Ayrıca, yaygın bir hata olan çiğ etin yıkanması konusunda uyarıyor: “Çiğ eti yıkamak, bakterilerin su sıçramasıyla mutfak tezgahına, lavaboya ve hatta yakındaki mutfak eşyalarına yayılmasına neden olabilir. Bunun yerine eti doğrudan pişirin.”
Yemekleri dışarıda bırakmak, bakterilerin çoğalması için ideal bir ortam yaratır. Özellikle pirinç ve makarna gibi nişastalı gıdalarda Bacillus cereus hızla ürer.
Tavsiye: Artan yemekleri 2 saat içinde buzdolabına koyun. Buzdolabında 3-4 gün, dondurucuda daha uzun süre saklayabilirsiniz.
Oda sıcaklığında et çözündürmek, bakterilerin hızla üremesine yol açar. Uzmanlar, eti buzdolabında çözündürmeyi öneriyor. Alternatif olarak poşetin içinde olacak şekilde ete soğuk su ekleyerek (her 30 dakikada suyu değiştirerek) çözdürebilirsiniz.
Bakteriyolog Dr. Jae Hyuk Yu, çiğ etin temas ettiği yüzeylerin 1 yemek kaşığı çamaşır suyu ve 4 litre su karışımıyla temizlenmesini öneriyor. Süngerler bakteri yuvası olabilir; bu nedenle 1-2 haftada bir değiştirin. Günübirlik kullanılabilen, sıcak suda yıkanabilir bezler de tercih edilebilir.
Ekstra: Buzdolabı raflarını ayda bir temizleyin.
Sirke, salamura veya baharatlar gıdayı her zaman korumaz. Salmonella ve listeria bu tür ürünlere bulaşabilir. Turşu gibi gıdalarda bozulma yavaşlasa da risk devam eder.
Dr. Alvaro San Milan, son kullanma tarihi geçen gıdaların güvenli olmadığını vurguluyor. Bozulma kokudan anlaşılabilir, ancak salmonella gibi bakteriler az miktarda bile hastalık yapabilir.
Organik ve geleneksel gıdalar arasında bakteri riski farkı yok. Ancak yerel ürünlerde tedarik zinciri kısa olduğu için temas riski azalabilir.
Dr. Wang, yumuşak peynirlerde (süzme, krem) küf varsa hepsini atmanızı öneriyor. Sert peynirlerde (çedar) küflü kısmı 2.5 cm keserek kullanabilirsiniz, ancak bıçağın küfe değmemesine dikkat edin.
ABD’de FDA gibi kurumlarda bütçe ve personel kesintileri, gıda denetimlerini aksatabilir. Et, yumurta, deniz ürünleri ve yapraklı yeşillikler gibi yüksek riskli gıdalarda daha dikkatli olun.
Bu basit ama etkili önerilerle mutfağınızı güvenli bir alan haline getirebilirsiniz!