BİZE ULAŞIN
Ramazan ayının en heyecanlı vakitlerinden biri de sahur vaktidir. Sahurda niyet edilen oruçlar, iftar ile açılır ve tüm Müslümanlar aynı anda duada birleşir. Gece erken uyuyanlar için alarmların ayarlandığı sahur vakti, bütün gün yemek yenmeyeceği oruç ibadeti için bir ön hazırlık olarak kabul edilir. Alarm teknolojisinin olmadığı ve teknolojinin gelişmediği dönemlerde, insanlar sahur vaktini kaçırmasın diye sahura uyandırma işini ramazan davulcuları yapmışlardır. Osmanlı döneminde ortaya çıkan ve günümüze kadar devam eden Ramazanda davul çalma geleneği, Ramazan ayının neşeli ve samimi bir olgusudur. Davulcular tokmak ile davula çarpıp aynı anda ramazan manileri söyleyerek sahur zamanında uyanık olan semt sakinlerini mutlu etmektedir.
Ramazanda davul çalma geleneğini anlamak için davulun Türk kültüründe çok eski tarihlere kadar uzandığını bilmek gerekir. Türklerde davul binlerce yıldır kullanılan bir çalgıdır. Hunlarda da resmî ve dini çalgı olarak kabul edilen davul, Türklerin aracılığı ile İslam etkisindeki topluluklara yayılmıştır. Osmanlı döneminde davulun telgraf özelliği olduğu gibi, zaman bildirme amacıyla da kullanıldığı belirtilir.
Her sene ramazanda davulcular neden gezerler sorusunun yanıtını arayanlar bulunmaktadır. Bunun nedeni; çok eski zamanlarda günümüzdeki gibi teknolojik cihazlar olmadığından insanların davul ile uyandırılmasıdır.
Ramazan akşamları sahur vakti geldiğinde, davul çalıp maniler okuyarak halkı sahura kaldırma görevi bekçilere aitti. Bekçilik mesleği Osmanlı döneminde en çok para getiren mesleklerden biri olarak bilinirdi. Bu nedenle Osmanlı dönemindeki memurlar, yarım gün çalışıp geceleri de davul çalarak veya bekçilik yaparak geçimlerini sağlayabiliyordu.
Ramazanda neden davul çalınır ve Ramazanda davulcular niçin gezerler sorusu her Ramazan’da en çok sorular sorulardan biridir. Ramazan ayında mahallede yaşayanları sahura kaldırmak için çalınan davul geleneği uzun yıllardır sürmektedir.
Daha önce de söylediğimiz gibi, Osmanlı’da günümüzdeki gibi teknolojik cihazlar bulunmadığı ve alarm kurulamadığı için davul ile insanların uyanması sağlanıyordu. Bu geleneğin yaklaşık olarak bundan 150 yıl önce başladığı bilinmektedir. Ramazan davulu ve manileri, Ramazan ayının vazgeçilmez eski geleneklerinden biri olarak kabul edilir.
Ramazan ayının ilk günleri “Hoş geldin ya şehr-i Ramazan” sözlü güftelerle Ramazan’ın gelişinden dolayı yaşanan coşku, maniler eşliğinde insanların Ramazan duygusunu sonuna kadar yaşamalarını sağlamaktadır. Oruç tutan Müslümanları sahura uyandırmak için kullanılan bu çalgı, davulcu tarafından mahalle mahalle gezilerek yerine getirilen bir görevdir. Ramazan’ın sonunda ise bayram namazından sonra bahşiş verilir ve bütün ay yerine getirilen görev için bir nevi teşekkür edilir. Günümüzde davulcular eskisi kadar yoğun olarak her mahallede görülmese de bu geleneği yaşatmaya çalışan mahalleler hâlâ bulunmaktadır.
