BİZE ULAŞIN
Stentler, tıpta genel olarak kalbe giden koroner damarları optimize etmek amacıyla kullanılan yapay araçlardır. Küçük boyutlarına rağmen muazzam çözüm odaklı olan bu araçlar, hastalar açısından adeta hayat kurtarıcıdır. Stent nedir, neden yapılır, stent çeşitleri nelerdir, kimlere uygulanır, riskli midir ve uygulamadan sonra dikkat edilmesi gerekenler nelerdir gibi sorularınıza yanıt bulabileceğiniz tüm cevapları bu yazımızda sizler için derledik.
Genel olarak kalbi besleyen damarlardaki tıkanıklığı gidermek için kullanılan stent, silindir şeklinde tel bir kafesten oluşur. Metal ya da polimerden yapılan ve tükenmez kalem ucunu andıran bu esnek kafeslerin damar içi uygulamaları, kardiyovasküler hastalıkların yanı sıra beyin ve böbrek yolunda tıkanıklık yaşayan kişiler için de başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir.
Ölüm riski yüksek olan hastalıkların tedavisinde hayat kurtarıcı niteliğinde olan stentler kasıktan, koldan ya da bilekten lokâl anestezi eşliğinde uygulanır. Kardiyoloji uzmanlarının yer aldığı operasyonlar 30 dakika ila 120 dakika arasında gerçekleşir. Cerrahi olmayan bu müdahale göğüs ağrısı çeken, nefes darlığı yaşayan, yüksek tansiyonu, şeker hastalığı, yüksek kolesterolü ya da genetik yatkınlığı olan kişilerde kalp damarlarında daralma görülmesi halinde hekim tarafından karar verilerek uygulanabilir. Bunların yanı sıra kalp krizi teşhisiyle hastaneye başvuran kişilere anjiyoda stent takılması da sıkça yaşanan durumlardan biridir.
Genellikle karıştırılan kavramlar olan stent ve bypass uygulamaları aslında birbirlerinden tamamen farklı işlemlerdir. Her ikisi de kalbe giden damarlara yapılan müdahale olması sebebiyle kafalarda soru işareti oluşmasına sebep olabilir.
Damar tıkanıklıklarını genişletmek amacıyla uygulanan stent yönteminin yanı sıra sıklıkla başvurulan yöntemlerden biri de bypass ameliyatlarıdır. Bypass vücudun uygun olan bölgesinden çıkarılan damarların kalpte ihtiyaç olan damar ya da damarlara dikilerek dar olan kalp damarlarının genişletilmesi işlemine verilen isimdir. Bu işlemden sonra kişilerin kalp krizi geçirme riski ciddi oranda düşüş gösterir.
Stent uygulamaları bypass ameliyatlarına göre daha pratik olmalarının yanı sıra felç oranları bypasstan çok daha düşüktür. Fakat stentlerin uygulandıktan sonra tıkanma oranları bypass ameliyatlarına göre daha yüksektir. Stent işlemi sırasında hasta uyanık kalır ve ertesi gün normal hayatına dikkatli bir şekilde devam edebilir. Bypass ameliyatı sonrasında ise hastalar 5 güne kadar hastanede kalır. Hastane çıkışında uzun bir dönem dinlenmeleri gerekir. Bypass ya da stent uygulamalarından hangisinin size daha uygun olduğunu yapılan anjiyografi sonucu hekiminiz karar vererek gerekli bilgilendirmeyi yapar.
Stent yerleştirilmesi işlemleri balon anjiyoplasti yöntemiyle birlikte yapılır. Bu işlemler cerrahi olmaması sebebiyle uygulama esnasında yüksek risk oluşturmaz. Fakat stent uygulamaları esnasında kişilerde nadiren de olsa lokal anesteziye ya da tıbbi boya maddelerine karşı alerjik reaksiyon görülebilir. Çok düşük oranlarda ise uygulama esnasında damar yırtılması, kanama ya da damar tıkanması sonucu kalp krizi görülme riski de bulunur. Fakat bilmeniz gereken nokta stent takılması riskleri bypass ameliyatlarına göre her zaman daha düşüktür. Ayrıca bu modern uygulamanın başarı oranı % 95’in üzerindedir.
Günümüzde kullanılan stent çeşitleri metal, ilaçlı, eriyebilen ve yama (greft) olmak üzere 4’e ayrılır. İlaçlı stentler, metal stentlerden farklı olarak metalin üzerinde özel bir ilaçla birlikte üretilir. Takıldıktan sonra yavaş yavaş dokuya salgılanan bu ilaç, dokular arasında daralma ve tıkanıklık yaşanmasına engel olur. Günümüzde en sık tercih edilen eriyen modeller, ömür boyu hastada kalan metal modellerden farklı olarak zamanla doku içerisinde kendiliğinden yok olur.
Yama olarak bilinen greftli stentler ise kalbe giden atardamarlar üzerinde yırtık olması durumunda kullanılan özel ürünlerdir. Genellikle acil durumlarda kullanılır.
Damar tıkanıklıklarını önlemek amacıyla kullanılan stentler nadiren de olsa zaman içinde işlevini yitirebilir. Bu gibi durumlarda hekimler stent içine stent takılması işlemi uygulayarak hastaları yeniden sağlıklarına kavuşturur.
