BİZE ULAŞIN
Yılda bir kez gelen ve 30 gün boyunca devam eden Ramazan ayı beraberinde birçok geleneği, göreneği, adeti, terimi ve kavramı da getirir. Bu kavramlardan ikisi çokça birbirleri ile karıştırılan hem söylenişinde hem de kullanımında çok sık hataya düşülen fidye ve fitre kelimeleridir.
Türk Dil Kurumu (TDK) Arapça kökenli bir kelime olan fidye kelimesi için resmî internet sitesinde yer alan Türkçe Sözlük sayfasında isim türünde tek bir tanıma yer vermiştir. Bu tanım şu şekildedir:
Bu kelimenin eş anlamlı karşılıkları olarak da kurtulmalık ve fidyeinecat kelimeleri kullanılmaktadır. İsim türündeki fidye kelimesinin ilk anlamı bu şekilde olsa da dini bir terim olarak kullanıldığında bambaşka bir anlama karşılık gelmektedir.
Fidye Diyanet İşleri Başkanlığı'nın verdiği ve teyit ettiği bilgilere göre dini bir terim olarak kullanıldığında daha çok Ramazan ayı boyunca duyulan bir kelimedir. Bu kelime oruç tutamayan, bu konuda geçerli bir engeli olan veya kaza imkânı kalmayan kişilerin ödediği maddi bir karşılık için de kullanılır.
Sadece Ramazan ayında çeşitli nedenlere bağlı olarak oruç tutamayan kişiler için değil hac sırasında işlenen bazı kusurların giderilmesini sağlayabilmek için yapılan ödeme olarak da fidye kelimesi kullanılır.
Türkçe dilinde fidye, bir kişiyi içinde yer aldığı sıkıntılı bir durumdan kurtarmak için ödenen miktar ifadesinin karşılığı olarak kullanılır. Hem ramazan aylarında tutulamayan oruçlar için hem de hac ibadeti esnasında yapılan çeşitli hatalar karşılığında fidye ödenebilir. Fidye ödemesinin yapılabileceği bazı durumlar şunlardır:
Verilecek olan fidyenin miktarı kişinin geliri göz önünde bulundurularak hesaplanmalıdır. Bir fidyenin asgari olarak belirlenen ölçüsü bir kişiyi bir gün doyurabilecek (iki öğün) kadar ödeme yapılması şeklinde belirlenir. Miktar belirlenirken öncelikli olan koşul budur.
Fidye ile çok sık olarak karıştırılan bir diğer dini terim de fitredir. Fitre kelimesi de Arapça kökenli bir kelimedir ve din biliminde kullanılır. Arapça olan fitra kelimesinden gelen fitre için TDK Sözlük sayfasında şu tanım yapılmıştır:
Hem kelime benzerliği hem de kullanım amacı açısından halk arasında birbiri ile en sık karıştırılan dini iki terim fitre ve fidye kelimeleridir. Ancak aslında iki kelime arasındaki farkın temelinde bağış türleri yatar.
