BİZE ULAŞIN
Son dakika haberleri… Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgalinin ardından Batı ülkeleri, Kuzey Akım 2 projesini durdurma gibi bir çok ekonomik yaptırımı devreye almıştı. Bu yaptırımlar ‘Batı cephesiyle sıcak çatışma olmayacak’ algısı oluşturunca piyasalar, işgalin ilk gününde yaşanan kayıplarını geri almaya başlamıştı. Piyasalar tarafından en çok odaklanılan konu, Rusya’nın dünya çapında ödeme ağı sağlayan ‘SWIFT’ten çıkarılıp çıkarılmayacağıydı. Bir ülkenin SWIFT sisteminden çıkarılması, kilit bankaların küresel finansal sisteminden kopması anlamına geliyor.
İşgalin ilk gününde yaptırımlara dahil edilmeyen SWIFT hamlesi, geçtiğimiz cumartesi gecesi geldi. ABD, Fransa, Kanada, İtalya, İngiltere, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu ve Almanya (Batılı müttefikler), Rus kuvvetlerinin Ukrayna’da devam eden saldırılarına yanıt olarak Rusya’ya daha sert mali yaptırımlar uygulamaya karar verdi ve Rus bankalarını SWIFT’ten çıkarmayı kabul etti. Buna göre; halihazırda yaptırım uygulanan tüm Rus bankaları ve gerekirse diğer Rus bankaları, SWIFT’in dışında tutulacak.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Rusya Merkez Bankası’nın varlıklarını bloke edeceğiz. Bu, işlemlerini donduracak, varlıklarını tasfiye etmesini imkansız hale getirecektir” diye konuştu. Von der Leyen, Rus oligarkların finansal varlıklarını AB piyasalarında kullanmalarını yasaklamak için çalışacaklarını bildirdi. Leyen, alınan tüm tedbirlerin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşı finanse etme kabiliyetine ciddi anlamda zarar vereceğini de belirtti.
SWIFT sisteminden çıkarılma riski nedeniyle Rusya, 2014’te SPFS’yi (Mali Mesajlaşma Sistemi) geliştirmeye başlamış, Aralık 2017’de kullanıma açmıştı. 2016 yılında bazı Rus bankalarının ABD’li Visa ve Mastercard tarafından sistem dışına çıkarılması üzerine de Rusya kendi kartlı ödeme sistemlerini geliştirdi. 2018’de bankalararası yerli kart sistemi MİR’i hayata geçirmişti. MİR’in Türkiye’de kullanımına da başlanmıştı. MİR sistemini kullanan ülkeler arasında Venezuella da var.
Denetim komitesinde Belçika, ABD, İngiltere, Avrupa, Japonya, Rusya, Çin ve diğer ülkelerin merkez bankalarının bulunduğu SWIFT sisteminden daha önce sadece İran çıkarılmıştı. ABD’nin istediği yaptırım, 2012’de AB’nin de desteğiyle İran’a karşı nükleer program gerekçesiyle devreye alınmıştı. Sistemden dışlanan ülke, petrol ihracat gelirlerinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin yüzde 30’unu bu yüzde kaybetmişti.
Rusya, uluslararası para transfer sistemi SWIFT’e 1989 yılından beri üye.
Rusya‘da 291 SWIFT üyesi var. Bunlar Merkez Bankası da dahil olmak üzere, şirketler, bankalar... Tüm SWIFT akışı içerisindeki Rusya‘nın payı yüzde 1.5. SWIFT’in en fazla kullanıldığı 6’ncı ülke Rusya.
Rus bakanların bu sistemden çıkarılması, finansal işlemlerinin çoğunu dünya çapında yürütmelerini engelleyecek ve Rusya’nın ihracat ve ithalatını sınırlayacak.
Bu yaptırım, önemli Rus bankalarını küresel finansal sistemden büyük ölçüde kopartabilir. NATO ülkelerinin askeri seçenek dışında ellerindeki en büyük yaptırım gücünün ‘Rusya’yı SWIFT dışına çıkarmak’ olduğu belirtiliyor.
Rusya’nın SWIFT’ten dışlanması sonrası Rus bankaları, diğer ülkelerdeki bankalarla güvenli bir şekilde iletişim kurmak için alternatif yollar arayacak.
SWIFT, dünyanın en yaygın bankalararası ödeme sistemi. Dünya çapında bankalararası finansal teleküminasyon ağı ve topluluğu (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) olarak tanımlanıyor. 1973’te kuruldu. Merkezi Belçika’da bulunuyor.
SWIFT ödeme ağı, dünya çapında sorunsuz para transferi için çok önemli. Bir başka ifadeyle dünya ile entegre ticaret için de vazgeçilmez bir ödeme aracı ve finansal kurumlar arasındaki mesajlaşmayı sağlıyor.
(Bu ağda terminaller var. Orada kodlar paylaşılıyor. Mesela, Merkez Bankası ihale açıklıyor. Bir kodla paylaşılıyor. Dolayısıyla, bankalar arasında güvenli bir sistem kabul ediliyor. İşlemler de kriptolu yapılıyor.
Rus para birimi rublenin değer kaybetmesi ve Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılacağı açıklamasının ardından halk, banka şubelerinin önünde uzun kuyruklar oluşturdu. ATM’lerdeki yoğunluk nedeniyle bazı bankamatiklerde para kalmadığı, bu yüzden bazı kişilerin para çekemediği öğrenildi. Öte yandan İngiltere merkezli çok uluslu petrol devi BP, Rus devlet petrol şirketi Rosneft’teki yüzde 20 hissesini elinden çıkaracağını açıkladı. BP, 10 yıldan fazla bir süredir Rosneft’teki hisseye sahip. (Kaynak: Posta)
