BİZE ULAŞIN
Op. Dr. Murat Çeltik
Varikosel, erkek kısırlığının en sık rastlanılan düzeltilebilir hastalığıdır.
Varikosel, testisteki kanın kalbe dönmesini sağlayan toplardamarların bir arada bulunduğu damar yumağına pleksus pampiniformis ismi verilir. Burada ağ halinde bulunan venlerin aşırı genişlemesi durumuna varikosel denir.
Varikoselde, damarların genişlemesi ve buna bağlı olarak testis içi sıcaklık artışı testis fonksiyonlarının bozulmasına yol açar. Sonuç olarak sperm sayısının ve kalitesinin azalması ile beraber erkek kısırlığı yani normal yollarla çocuk olmama durumu ile karşılaşılır.
Varikosel çocuk yaş grubunda da görülebilir, erişkinlere göre daha az sıklıkta görülür. Genç erişkin dediğimiz adolesan (15-18 yaşlarında) % 11 oranında görülebilir. Varikosel, erişkinlerde % 15-22 oranında görülürken, kısırlık araştırma merkezlerine (tüp bebek merkezi, erkek sağlığı merkezi, infertilite kliniği) başvuran erkeklerin ortalama % 30-40'ında saptanan bir sağlık problemidir. Varikosel anatomik özelliklerden dolayı en sık sol tarafta görülür.(%60-80), her iki tarafta (bilateral) varikosel görülme oranı %20-40 civarındadır. Tek taraflı sağ varikosel görülmesi çok nadirdir.
Varikosel kısırlığa yol açar mı?
Varikoselin testisler üzerine zararlı etkileri varikoseli olan hastaların sperm tahlillerindeki anormalliklerden anlaşılabilmektedir. Varikosel, testis kan akımının azalması, testislerde ısı artışı, venöz geri kaçak, hormonal problem oluşturmak gibi bir çok negatif etki yaparak testislerin sperm üretim özelliklerine zarar vermektedir.
Varikosel, ilerleyici olarak testiste hasar oluşturarak testis gelişimini geriletip sperm üretimini(spermatogenez) bozarak kısırlığa neden olur. Varikosel, her zaman belirti vermez, belirti olarak testislerde ağrı, çekme, testis çevresi damarlarda şişme gözlenir.
Varikosel genelde çocuk olmaması sebebiyle başvuran hastaların muayene ve değerlendirmeleri sırasında tespit edilir. Çocuklarda tesadüfen muayene sırasında farkedilir.
Erişkinlerde gözlenen varikoselde sperm değerlerinde değişiklikler gözlenir.
Sperm sayı, hareket(motilite) ve yapısında (morfolojide) bozulmaya, testis boyutunda azalma ve testiste testosteron hormonu üretim bölgesinin fonksiyonunda azalmaya yol açar. En sık olarak sperm hareketlerinde azalma (astenospermi) gözlenirken, sperm sayısında azalma(oligospermi) ve anormal şekilli sperm sayısında da artış görülür.
Varikosel neden tekrarlar?
Varikosel tedavisi sonrası tekrarlama(nüks) nedenlerinden biri eksternal spermatik venin bağlanmaması ve buradan şant oluşumu sebebiyle oluşmaktadır. Bu ameliyat tekniğinden kaynaklanan bir durumdur, laparaskopik yapılan operasyonlarda eksternal spermatik vene ulaşılamamaktadır.
Laparaskopi harici diğer ameliyat yöntemlerinde de eksternel spermatik venin bağlanmaması tekrarlama(nüks) durumuna sebep olmaktadır. Varikosel ameliyatında eksternal spermatik venin bağlanması gerekmektedir.
Diğer bir varikosel tekrarlama sebebi; mikroskop kullanılmadan yapılan varikoselektomi operasyonlarında küçük internal spermatik venlerin ve dallarının görülüp bağlanamamasıdır. En sık gözlenen varikosel tekrarı(nüks) sebebi mikrocerrahi yöntem uygulanmaması ve internal spermatik ven dallarının bağlanamamasıdır.
Ameliyat süresi ne kadardır?
Ameliyat süresi ameliyat yöntemine göre değişir fakat en sık kullanılan yöntem olan mikrocerrahi varikosel yönteminde tek taraflı 45 dakika, iki taraflı 1.5- 2 saat süren bir operasyondur. Ameliyat süresini etkileyen faktörler hastanın kilolu olması, cerrahın tecrübesi, daha önce o bölgeden ameliyat geçirilmiş olması ameliyat süresinin uzamasında önemli etkenlerdir.
Ameliyat sonrası sertleşme sorunu yaşanır mı?
Hastaların ameliyat öncesi en çok sordukları sorulardan birisidir fakat ameliyat bölgesi inguinal bölge penise ait sinirlerle ilişkinin olmadığı bir bölgedir. Varikosel ameliyatı sonrası sertleşme sorunu oluşmaz.
Ameliyat sonrası hangi hareketleir yapmamak gerekir?
Varikosel ameliyatı sonrası inguinal bölgede kas ve fasya tabakaları açılmaktadır, iyi kapatılmaması veya erken dönemde yapılan ağır ve zorlayıcı hareketler inguinal fıtık oluşumuna sebep olabilir. Varikosel ameliyatı sonrası hastalar en az 1-1.5 ay ağır sporlardan uzak durmalıdırlar.
Varikosel ameliyatından kaç gün sonra kişi çalışabilir?
Hastanın ameliyat sonrası en az 2-3 gün istirahati uygun olacaktır. Uzun yürüyüş ve ayakta kalmayı gerektirmeyen masa başı işleri 3-4 gün sonrası başlanabilir. Ayakta kalmak ve uzun yürüyüşler gerektiren işte çalışan hastaların ameliyat sonrası 1 hafta – 10 gün istirahat etmeleri uygun olacaktır.
Ameliyat sonrası kaç gün sonra cinsel birleşme olabilir?
Varikosel ameliyatı sonrası hastalar 10-15 gün cinsel birliktelik yaşamamalıdır. Erken dönemde zorlayıcı hareketler kanama, fıtık gibi komplikasyonların oluşumunu kolaylaştırır.
