Çoklu zeka kavramı nedir?
Çağımız ilerledikçe çocukların öğretiminde yeni yeni bir çok teknik ve yöntemler araştırılmaya başlanmış Tabii ki amaç çocuklarımıza yeni bilgileri daha etkin ve kalıcı nasıl öğretebiliriz, öğrendiklerinden nasıl keyif alabilir hale getirebilirizi bulmaktır.
Belki de bu becerilerini fark ederek ilerideki meslek hayatına hazırlamaktır. Çoklu zeka kavramı bunları amaçlayan çocuğun hangi zeka alanını daha aktif kullandığını bularak günlük hayatta gelişimini desteklemektir.
Bu kavram başarıyı nasıl etkiler?
Çocuğun kuvvetli alanları pekiştirilerek öğrenmeye ilgi ve istek duymasını sağlar. Ayrıca farklı bakış açısını geliştirerek çok yönlü düşünür.
Bunu ailelerde uygulayabilir mi?
Evet. Zaten amaç ebeveynin çocuğundaki kuvvetli alanı fark ederek çocuğun bu alanlarını geliştirmesine fırsat vermesidir.
Kaç yaş grubuna uygulanması doğru olur?
7-13 yaş grubuna rahatlıkla uygulanır. Aslında ergenlikteki bir kişi bile aşağıdaki özelliklerden hangi yönünün daha kuvvetli olduğunu fark ederek geliştirebilir.
Çoklu zeka olarak bahsettiğiniz hangi gelişim alanlarıdır?
8 gelişim alanıdır;
Sözel – dil zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Konuşması, kelimeleri kullanması, sesleri vurgulaması, uzun ama kurallı cümle kalıpları ile kendini ifade etmesi,
• Etrafındakileri konuşarak ikna edebilmesi,
• Bilgilerini sözel olarak paylaşabilmesi,
• Konular hakkında yorumlama ve açıklamalar yapması ile dikkat çeker.
• Okuma yazması oldukça iyidir ve şiir, edebiyat, yazılara karşı ilgisi oldukça fazladır.
Geliştirmek için;
• Onunla bol bol konuşma zamanları ayırın.
• Özellikle bir sorunun çözümü hakkında konuşurken bu sorunla ilgili kitaplar, dergiler, gazete küpürleri alın ve okutun.
• Bir konu hakkındaki yorumlarını kasete alın ve dinlettirin. Bunlar hakkında karşılıklı yorumlar yapın.
• Günlük tutması konusunda teşvik edin.
• Değişik yaşına uygun kitaplar, yayınlar, hikayeler alın.
**- - - - - -
Sözel – dil zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?**
Genelde yazar, şair, gazeteci, siyasetçi gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Mantıksal - matematiksel zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Olaylar arasında çok iyi neden sonuç ilişkisi kurar,
• Etrafındakileri sorgular,
• Sayılarla, rakamlarla çok alakalıdır,
• Soyut düşünce becerileri daha gelişmiştir,
• Oyuncaklarını, eşyalarını belli kategorilere yada sınıflara uygun ayırır. Bunlar arasında bir ilişki kurar.
• Soru sormaya, hesaplamaya, bilmece ve bulmacalara, yeni şeyleri tecrübe etmeye çok meraklıdır.
Geliştirmek için,
• Üzerinde düşünce yaratabileceği yeni keşifler yapabileceği materyaller alın.. Farklı farklı materyallerden yeni bir şey üretmesini isteyin.
• Maket yapın,
• Farklı malzemelerden yeni tatlar çıkarın..
• Müze gezileri, teknoloji fuarları tam gezilecek yerlerdir.
• Bilmece bulmaca kitapları alarak beraber yarışmalar yapın..
Mantıksal - matematiksel zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Genelde matematikçi, bilim adamları, muhasebeci, mühendislik gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Görsel - uzaysal zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Çevresini gözlemler, algılar, değerlendirir ve öğrendiklerini şekillere, grafiklere resme yansıtır.
• En önemli kavramları yer, zaman, renk, çizim, biçim, desen gibi olgulardır. En çok ilgilendiği şeyler resimler, renkler, şekiller, haritalar, pusula, plan, film, görsel araç gereçlerdir.
Geliştirmek için,
• Ona değişik sanat eserlerini tanıtın. Sanatsal müzelere yada fuarlara aktivitelere katın.
• Resim malzemeleri alın, kurslarına yollayın her yeni yarattığı şeyi destekleyin.
• Bol değişik metrajlı filmler izletin.
• Bol resimli görselliği ön planda olan kitaplar alın hediye edin.
• Hayal kurma saatleri yapın beraber hayaller kurun..
• Ders öğretimlerinde olabildiğince resimleri, slaytları yada çekimlerini izleterek öğrenmesini pekiştirin.
Görsel - uzaysal zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Genelde ressam, mimar, dekaratör, fotoğrafçı gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Müziksel - ritmik zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Müziksel olarak düşünür, olaylar arası belli bir ritmle ilişki kurar, iletişimlerinde ritmsel özellikler gözlenir.
• Sadece müziksel eserlere ilgi duymayan çocuk olayların oluşumunu ve işleyişini müziksel bir dille düşünmeye, yorumlamaya ve ifade etmeye çabalarlar.
• En çok şarkı söylemeyi, el ayak ile tempo tutmayı, ıslık çalmayı, etrafındaki farklı sesleri dinlemeyi sever.
Geliştirmek için,
• Beraber farklı tarzlarda müzik yapan konserlere gidin. Farkları ve benzerlikleri konusunda tartışın.
• Enstruman kullanımı için bu konuda uzman birinden destek alın ve yönlendirin.
• Güncel şarkıların müziğine farklı sözlerden oluşan yeni besteler yapın.
• Müzik arşivinizi geliştirin.
• Değişik değişik kasetlerden, cd lerden kolleksiyon yapın.
• Çok agresif olduğu zamanlarda sakin ritmli müzikler dinlettirin.
**- - - - - -
Müziksel -ritmik zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?**
Genelde şarkıcı, besteci, müzisyen, orkestra şefi, müzik eleştirmeni gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Bedensel – kinestetik zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Bir şeyi inşaa etme, yeni bir şeyler yapmak için vucudunun belli organlarını kullanması,
• En iyi öğrendiği bilgilerin yaşayarak, yaparak, hareket ederek öğrenmesi ile farkedilir.
• Dans etmeyi, koşmayı, zıplamayı, dokunmayı, jest ve mimikleri kullanmayı, hareket etmeyi çok sever.
Geliştirmek için,
• Drama, dans kurslarına gönderin.
• Evde sessiz sinema oynayın.
• Değişik müziklerde farklı dans figürlerini kullanarak dans edin.
• Beğendiği sportif faaliyetlere katılmasını sağlayın.
• El becerisi isteyen oyunlar, maketler, puzzeller yapın.
• Hamur, kil gibi yumuşak malzemelerden farklı farklı şekiller üretmesini yapmasını isteyin
Bedensel - kinestetik zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Genelde oyuncu, sporcu, danscı, heykeltraş, cerrah, teknik, direktör gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Sosyal zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Diğer insanların yüz ifadesine,hareketlerine, mimiklerine duyarlıdır ve algıladıklarını yorumlar.
• Ayrıca işbirliği kuvvetli, arkadaş grubu geniş ve sevilen biri olması, uyumlu, iletişim becerisi yüksek, diğer kişilerin ihtiyaçlarını anlama ve değerlendirmede başarılıdırlar.
• En çok lider olmayı, bir işi organize etmeyi, kişiler arası sorunlarda uzlaşma sağlamayı, problemli arkadaşına yardım etmeyi sever. İnsan ilişkilerini arttırabileceğiniz ortamlara girmesini sağlayın.
Geliştirmek için,
• Çocuk klüplerine ve faaliyetlerine aktif katılmasını destekleyin.
• Arkadaşları ile bir etkinlik organize etmesi konusunda yönlendirin. Bu bir doğum günü partisi yada yıl sonu kermesinde toplanacak yardım kampanyası şeklinde olabilir.
• Pandomim kurslarına gönderin.
Sosyal zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Genelde rehberlik uzmanı, öğretmen, siyasi lider gibi mesleklere yönlendirilebilir.
İçsel zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Kendinin zayıf ve güçlü yönlerinin farkında olması,
• Kendini kontrol edebilmesi,
• Kendine güvenmesi,
• Neleri istediğini nelerden uzak durması gerektiğini fark edebilme gibi yeteneklerinin kuvvetli olmasını içerir.
Geliştirmek için,
• Kararlarını kendi vermesi konusunda yönlendirin.
• Günlük hislerimize ve duygularımıza dikkatini çekin. Çok heyecanlısın, galiba bugün biraz huzursuzsun gibi..
• Günlük yaşanan önemli olayları paylaşın. Neler hissettiğini sorun.
• Yalnız başına bağımsız yapabileceği projeler ve tamamlamasını isteyin.
İçsel zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Genelde Felsefe, din adamı, psikolog, psiko analist, yoga uzmanı gibi mesleklere yönlendirilebilir.
Doğacı zekası kuvvetli olan çocuğu nasıl anlarız? Nasıl geliştirmeliyiz?
• Doğadaki hemen her canlının yaşamına ilgi duyar.
• Farklı canlı türlerinin isimlerine karşı dikkatlidir; çiçek türleri, hayvan türleri onlar için çok çekicidir.
• Seyahat etmeyi, belgeseller izlemeyi severken, doğa ve gezi dergilerini incelemekten hoşlanır.
• Doğadaki bitki türlerine karşı duyarlıdır.
• Doğanın insanlar üzerindeki ya da insanın doğa üzerindeki etkisi ile ilgilenir
Geliştirmek için,
• Bir hayvan alıp beslemesi, bakımını sağlaması konusunda teşvik edin.
• Varsa bahçenizde yok ise balkonda ufak saksılarda domates, biber yada çiçek yetiştirmeye yönlendirmeye çalışın.
• Hayvan ve bitkileri içeren eğitici cdler alın. Film ve belgeselleri izlemesini sağlayın.
• Farklı farklı doğa gezileri, manzaralar gösterin.
Doğacı zekası kuvvetli olan çocuğu hangi mesleklere yönlendirmek doğru olur?
Zooloji, botanik, organik kimya, tıp, fotoğrafçılık, dağcılık, izcilik mesleklerine yönlendirilebilir.
Pozitif Gelişim Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi
Çocuk Gelişim Uzmanı
Şenay Yılmaz