Kişilik bozuklukları nedir?
Kişilik bozuklukları nedir?
Doğumdan sonra dış faktörlerin etkisi ile kişiye has olarak gelişen; kişinin kendine özgü davranış biçimine kişilik denir.
Kişiliğin kazanılmasında etkili olan dış faktörler arasında anne-baba, kardeş, akraba, arkadaş, örf ve adetler..vs. sayılabilir.
Parmak izlerinin farklı olması gibi herkeste farklı bir kişilik yapısı vardır.
Kişilik yapısının,çeşitli ruhi travmalarla, nedenini bilmediğimiz nedenlerle veya dış etkenlerde uç noktalara ulaşması ile kişilik bozuklukları oluşur.Kişilik bozukluklarına neden olan biokimyasal etkileri göz önüne almak büyük önem taşır ve tedavinin temelini oluşturur.Örneğin heyecanlanan bir kişide adrenalin denen hormon yükselir yine bazı takıntı hastalarında ve aşırı sinirde vücutta bazı biokimyasal değerler yüksek bulunur ve ilaç tedavisiyle normal hale getirilir.
Depresyona giren hiçbir şeyden zevk almayan hastalara halk dilinde mutluluk ilaçları diye adlandırılan Seratonin seviyesini yükselten ilaçlar vererek kişi normal hayat kalitesine kavuşturulur.
Kişilik bozukluklarına kısa olarak özetlemek istiyorum.
1) Histerik kişilik yapısı: Bu kişilikteki şahısların devamlı çevrenin ilgisini üzerlerine çekme eğilimi vardır. Bu yüzden abartılı giyinirler, makyaj malzemelerinin uzaktan fark edilecek şekilde olmasına özen gösterirler.
Bu kişiler çok konuşur, çok yalan söylerler, çevrenin tüm ilgisinin kendilerinde olmasını isterler.
Kişi çevreden gelen uyarılardan kendini bir süre arındırmak için bayılır. Bunun dışında kendine başka hastalıklar bulur ve bununla çevrenin ilgisini çekmeye çalışır.
2) Şizoid kişilik yapısı: Genel davranışları hep belirli kurallar içindedir.Her zaman aynı saatte kalkarlar,aynı saatte kahvaltı yaparlar aynı saatte işe giderler vs.bu sürelerin geçmesi resmi ve sert tutumları vardır çevresindeki insanlarca kaba olarak bilinirler.
3) Paranoid kişilik yapısı: Bu kişiler çevreden aşırı kuşkulu ve her an uynık olmaları dikkat çekerler. Hiç kimseye güvenmezler. Toplumun en zeki ve en akıllısı olduklarını sanırlar. Saldırılara karşı her an hazır olmak isterler. Bu tür kişilerle iş yapmak zordur. Anlaşmaları 8 -10 kere bozarlar. Çok şüphecidirler ve güvenmezler.
4) Obsesif kişilik yapısı: Bu şahıslar kendilerine güvenmezler, iş yaparken iyimi kötümü olduğuna karar veremezler. Ve takıntı hastalığı diye adlandırılır. Obsesif kompulsif nöroz denen hastalığa sık yakalanırlar.
5) Narşistik kişilik yapısı: Bu şahısların kendilerine karşı aşırı bir ilgisi vardır. İlgileri kendilerine yönelmiştir. Zamanlarının büyük çoğunluğunu ayna karşısında geçirirler.
6) Psikopatik kişilik yapısı: Genellikle zalim, çevreye zarar veren insanlar olarak tanınırlar. Toplumun, kamunun değerli mallarına zarar verirler. Zeka seviyeleri yüksektir ama okul başarıları düşüktür.
Yukarda belli başlı uç kişilik bozukluklarından bahsettim. Bu kişilik bozukluklarına müdahale etmek mümkündür. Örneğin takıntısı çok olan kişinin, bu durumu düzeltilebilir. Fakat ana kişilik yapıları hiçbir zaman değişmez.
**Doç. Dr. Serdar Dağ
**
Nörolog
