Günümüz koşullarına baktığımızda çocuk yetiştirmek gerçekten zor bir sanata döndü. Özellikle suça meyil gösterme daha doğrusu suçlu çocuklar yetiştirmek artık daha da kolaylaştı.
Basında, medya da görülen çocuk katiller, kapkaççı çocuklar yada dile bile getirilmek istenmeyen suçları iştirak eden çocuklar.. Aslında baktığınızda bir kısmı evlerini terk etmiş sokak çocukları. Ancak en vahimi ise anne ve babaları olan aile kurumunda yetişen çocuklarda da bunları görmemiz.
Peki ama nasıl oluyor da dışardan baktığınızda hiçbir sorun görünmeyen ailelerden suça meyil potansiyeli olan çocuklar yetişiyor. Bunları birkaç başlıkta toplamak mümkün.
Boşanmış yada parçalanmış aile çocukları.. En vahim grup budur. Anne ve baba birbirinden ayrılmıştır ama çocuğundan da boşanmıştır. Anne ve babanın çocuğu için uzlaşma sağlayamaması çocukta öfkeye neden olabilir. İstenmediğini yada red edildiğini düşünen çocuk öfkesini farklı yönlere kanalize edemez ve suça yönelir. Öfkesini şiddetle yada zarar verici davranışlarla ifade etmeye çalışır. Bu nedenle boşanmak çocuğa zarar verdiği sürece elbette ki en doğru karardır. Eşinizden ayrılın ama çocuğunuzdan boşanmayın..
Aynı evde ama birbirinden çok uzakta olan aile bireylerinde yetişen çocuklar. Evde anne, baba ve kardeşler vardır. Bedenen herkes birbirine yakındır. Ancak duygusal etkileşim olarak aralarında kilometrelerce uzaklık vardır. Akşam eve gelen aile bireylerinden baba kendi odasında çalışma masasına gömülmüştür, anne ise sürekli temizlik yapmakta, ağbi internette abla ise sürekli mesajlaşmaktadır. Bu durumda duygusal açlık duyan çocuk bu açlığını farklı yerlerde kapatmaya çalışır. Art niyetli insanlara çabuk kanma, cinselliğe fazla takılma olası sorunlardır. Her akşam mutlaka en az 30 dakikalık aile paylaşım saati uygulaması yapın..
Çocuktur geçer deyip her şeyine müsamaa gösterilen çocuklar. Doyumsuz çocuklar yetiştirmekte suça yöneltir. Her istediğine evet denilen, fazla özgürlük tanınan çocuk kontrolden çıktığı zaman ( genelde ergenlikte ) birden bire ebeveynin hayırlarının artması kızgınlığa neden olur. Engellenmeye alışmamış çocuk isteklerini kontrol edememekte ve elde etmek için her yolu mübah görmektedir. Hırsızlık yapmak ya bir yerlerden para bulmak onun için isteğine ulaşmakta bir yol olabilir. Bu yüzden çocuğunuza sınırlarını öğretin ve gerekli yerlerde hayır kelimesini kullanın.
Fazla eleştiriye, alaya yada dışlanmaya maruz kalan çocuklar. Bu çocuklar ebeveynleri tarafından ya da öğretmenleri tarafından sürekli eleştirilmekte, beğenilmemekte, kıyaslanmakta, dışlanmakta ve bazen de fiziksel şiddete maruz kalmaktadır. Benlik algısı iyice aşağılanan çocuk kendi içinde var olmak için arayışlara girer. Beğenilmek ve kabul görmek için her şeyi kabul eder. Çete üyesi olmak benliğine değer katar. Ve güçlü olmayı sıra dışı yanlış yerlerde arar. Bu nedenle çocuğunuza değer verin, övün ve benliğinin sağlıklı gelişmesi için gerekli ilgiyi gösterin.
Çocuğun etrafında model alabileceği yanlış örneklerin olması. Çocuğun etrafında uyuşturucu kullanan bir yetişkinin olması, silahını temizleyen bir baba ya da yaptığı olumsuz davranışlarla övünen amca çocuğa suç modeli olabilir. Çocuk zararsız olarak gördüğü bu davranışları normalleştirerek kendine kazandırır. Silahla birine ateş etmenin güç unsuru olduğunu ya da kavga edildiğinde yumruklaşmanın doğal bir süreç olduğunu düşünür. Bu nedenle çocuğunuza model olurken ya da yakınındaki modellere dikkat edin. Uyarın, düzeltmeye çalışın ve açıkça çocuğunuza bunların yanlış olduğunu anlatın.
Çocuklarımıza değer vermeli, ona verdiklerimizi gözden geçirerek hatalarımızı düzeltmeliyiz. Sağlıklı bir nesil yetiştirmek için çocuklarımızı doğru yönlendirmeliyiz. Toplumun refahı ve sosyal bilincin atması dileğiyle…
Özel Pozitif Gelişim Özel Eğitim ve Aile Danışmanlık Merkezi
Çocuk Gelişim Uzmanı
Şenay Yılmaz
senay.yilmaz09@mynet.com