BİZE ULAŞIN
Apandisit nedir sorusuna cevap vererek konuya giriş yapacağız: Vücudumuzun sağ tarafında, kasığın biraz üstünde yer alan, aşağı yukarı bir parmak boyutunda bir uzantıdır. Apandisit her zaman oluşabilir ancak genellikle 10 ila 30 yaşları arasında görülür.Erkeklerde kadınlara göre daha fazla apandisit vakasına rastlanır. Apandisit belirtileri daha önemsiz başka şeylerle karıştırılabilir. Bu yüzden belirtileri iyi bir şekilde bilmek erken müdahale için çok faydalı olabilir. Apandisit nedir, ağrısı nasıl geçer?
Apandisit belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
Apandisit belirtilerinin gelişmesi 4 ila 48 saat sürebilir. Ağrının yeri, yaşa ve apandisin konumuna bağlı olarak değişebilir. Hamilelik sırasında apandis daha yukarıda olduğu için, ağrı üst karında hissedilebilir.
Erken belirtiler genellikle gastroenterit (mide ve bağırsak iltihabı) benzeri belirtiler olduğu için diğer hastalıklardan ayırmak zordur. Apandisit şüphesi ile hastaneye başvuran birçok kişi hastaneyi gastroenterit tanısı ile terk eder; apandisit başlangıç aşamasındayken, sıklıkla gastroenterit olarak yanlış teşhis edilir.
Küçük çocuklar ve yaşlılarda genellikle daha az semptom görülür veya semptomlarını yeterince tanımlayamazlar, bu da tanılarını daha az belirgin hale getirir. Komplikasyon oluşma sıklığı daha sık görülür.
Apandis kalın bağırsağın ilk kısmına bağlı 10 cm uzunluğunda bir tüptür. İşlevinin ne olduğu ise tam anlamıyla net değildir. Bazı araştırmacılar sağlığımıza herhangi bir fayda sağlamayan evrimsel bir kalıntı olduğunu düşünüyorlar.
Nature Immunology'de yayınlanan çalışmalar, apandisin aslında “iyi bakteriler” için bir rezervuar görevi görebileceğini göstermektedir. Bu bakteriler, bağırsakların sağlıklı kalmasına ve enfeksiyonlardan kurtulmaya yardımcı olur. Bağışıklık sistemi hastalıktan kurtulduktan sonra, bakteriler bağırsakları yeniden kolonize eder. Aynı zamanda apandisi alınmış olan kişilerin, kalın bağırsak tahrişi ve clostridium difficile koliti gibi rahatsızlıklara karşı daha dirençsiz oldukları görülmüştür.
Bir apandisit vakası için birden fazla neden olabilir. Doktorlar, apandisin tıkanıklığının apandisite neden olabileceğini ifade ederler. Tıkanıklık kısmi veya tam olabilir. Tam tıkanıklık acil cerrahi müdahale gerektirir. Tıkanıklık genellikle fekal madde birikiminden kaynaklanır. Ancak aşağıdakilerden birinin sonucunda da tıkanıklık oluşabilir:
Apandiste bir tıkanıklık olduğunda bakteriler organın içinde çoğalabilir. Bu durum irin oluşmasına yol açar. Artan basınç ağrılı olabilir ve yerel kan damarlarını da sıkıştırabilir. Apandise kan akışının olmaması kangrene neden olabilir.
Eğer apandis patlarsa fekal madde karnı doldurabilir. Bu tıbbi müdahale gerektiren önemli bir durumdur.
Peritonit, karın duvarını çizen dokunun iltihaplanmasıdır ve apandisin patlamasına neden olabilir. Apandisit patlaması diğer organları da etkiler ve iltihaplanmaya neden olabilir. Etkilenen organlar genelde çekum, mesane ve sigmoid kolondur.
Enfekte olmuş apandis patlamak yerine sızdırma yaparsa apse oluşabilir. Bu, enfeksiyonu küçük bir alanla sınırlar, ancak apse yine de tehlike arz eder.
Her ne kadar apandisit belirtilerini bilmekte fayda varsa son tahlilde tanı bir doktor tarafından konulmalıdır. Apandisit tanısında kullanılan testler ve prosedürler şunlardır:
Doktor, ağrılı bölgeye hafif bir baskı uygulayabilir. Basınç aniden serbest bırakıldığında, apandisit ağrısı sıklıkla bitişik peritonun iltihaplandığını işaret ederek daha kötü hissettirir.
Ultrason, vücuttaki organları tanımlamak adına görüntü sağlamak için ses dalgalarını kullanan ağrısız bir işlemdir. Şişmiş bir apandisi veya bir apseyi belirleyebilir. Bununla birlikte, apandisit sırasında, şişmiş bir iltihaplı apandis veya apse, hastaların sadece %50'sinde görülebilir.
Gebe olmayan hastalarda, apandisin olduğu alanda yapılan bir CT taraması (bir tür X-ışını çalışması) apandisit ve peri apandis apselerinin tanısında ve aynı zamanda apandisiti taklit edilebilen karın ve pelvis içindeki diğer hastalıkların ekarte edilmesinde uygulanır.
Bunların dışında ağrıya neden olan durumun böbrek taşı veya idrar yolu enfeksiyonu olmadığından emin olmak için idrar tahlili istenebilir.
Apandisitin birkaç farklı tedavisi vardır. Bazı durumlarda sadece antibiyotik tedavisi uygulanır. Ancak eğer apse veya apandis patladıysa acil ameliyat gerekir. Apandisin çıkarılması için yapılan bu operasyona apendektomi adı verilir. Bu ameliyat, açık cerrahi veya laparoskopi yöntemi ile yapılabilir.
Eğer apandiste apse varsa ve patlamadıysa, doktor önce antibiyotik tedavisi uygular ve hastayı takibe alır. Apandisit ağrısı nasıl geçer? Tek başına antibiyotik tedavisi apandisit için yerli olmaz ve alınan ağrı kesiciler de ağrıyı dindirmez. Kesin çözüm için genellikle antibiyotik tedavisinden sonra deri altına bir tüp yerleştirerek apse boşaltılır ve apandisin alınması için cerrahi operasyon uygulanır.
Apendektomi, 5 ila 10 santimetre uzunluğunda (laparotomi) bir abdominal insizyon kullanılarak açık cerrahi şeklinde yapılabilir. Yahut birkaç küçük karın insizyonu uygulanarak da (laparoskopik cerrahi) yapılabilir. Laparoskopik apendektomi sırasında, cerrah apandisi çıkarmak için karın içine, özel cerrahi aletler ve bir video kamera yerleştirir.
Genel olarak, laparoskopik cerrahi daha hızlı iyileşmeyi ve daha az ağrı ve yara izi olmasını sağlar. Özellikle yaşlı veya obez olan kişiler için daha iyi bir seçenek olabilir. Ancak laparoskopik cerrahi herkes için uygun değildir. Eğer apandis patladıysa veya apse diğer organlara yayıldıysa, doktor karın boşluğunu temizleyebilmek için açık cerrahi yöntemini tercih eder.
Apendektominin en sık görülen komplikasyonu yaranın, yani cerrahi insizyonun enfeksiyon kapmasıdır. Bu enfeksiyonlar hafif ve antibiyotikle çözülebilecek derecede olabilirken, cerrahi müdahale gerektirecek kadar şiddetli de olabilir. Bazen enfeksiyon o kadar şiddetlidir ki, cerrah, yaranın zaten enfekte olduğu endişesi ile ameliyat sonunda kesiyi kapatmayabilir. Enfeksiyonun antibiyotik tedavisi ile bitmesini ve keside enfeksiyon meydana gelme ihtimalinin azalmasını sağlamak için, yaranın kapatılması birkaç gün ertelenir.
Eğer ameliyat sırasında apandis yırtılmazsa, apandisit ameliyatı sonrası hastalar genellikle bir veya iki gün sonra evlerine gönderilirler. Apandisi perfore olan hastaların veya peritonit oluşan vakaların hastanede kalış süresi uzar (4 ila 7 gün arası değişir). Hastanede enfeksiyonla mücadele etmek ve varsa apseyi yok etmek için hastaya intravenöz antibiyotikler verilir.
