BİZE ULAŞIN
Bilim insanları, bir genetik testin kalp krizi riski olan kişileri on yıl önceden belirlenebileceğini iddia ediyor. Uzmanlar, bir kişinin genetik yapısından yola çıkarak koroner “risk puanını” hesaplamanın, doktorların birçok kalp krizini engellemesine yardımcı olabileceğini söylüyor.
Ana atardamarların tıkandığı koroner kalp hastalığı İngiltere’de her yıl 70.000 kişinin ölümüne neden oluyor.
Bunun yanı sıra ABD’de her yıl 380.000 kişi bu hastalık nedeniyle kalp krizi geçirerek yaşamını yitiriyor.
Bu vakaların birçoğu, özellikle de içki içmek, sigara içmek, beslenme ve spor yapmak gibi yaşam biçimi etkenleri ile önlenebilir – vakaların yaklaşık %85’inde etkisi oluyor.
Bilim insanları, bir genetik testin kalp krizi riski olan kişileri herhangi bir belirti göstermeden belirleyebileceğini iddia ediyor.
İnsanlar, belirgin bir şekilde artmış kolesterol, yüksek tansiyon ve tip 2 diyabetin oluşması gibi belirtilerden şikâyet etmeye başlayana kadar harekete geçmiyor.
Kan tahlili ile yapılan bir genetik test, doktorların insanlarda herhangi bir belirti gözükmeye başlamadan çok önce risk altındaki kişileri belirlemesine yardımcı olabilir.
Ancak kalp hastalığının tek sorumlusu genler değil. Bilim insanları şu anda, sağlıksız bir yaşam tarzı olması durumunda özellikle risk altında olacak kişilerin tahmin edilmesi üzerinde çalışmalar yapıyor.
Daha sonra bu kişilere reçete ile riski azaltan, statin veya aspirin gibi ilaçlar veriliyor veya yaşam tarzlarını çok geç olmadan değiştirmeleri öneriliyor.
Leicester Üniversitesi’nde kardiyolog olan araştırmacı Profesör Sir Nilesh Samani: “Koroner kalp hastalığının, belirtilerin ortaya çıkmasından onlarca yıl önce, erken yaşta başladığını biliyoruz. Önleyici ölçümler, özellikle de artan risk altında olan kişiler için çok önceden uygulanmalıdır” diyor.
Leicester Üniversitesi tarafından geliştirilen test, DNA’daki yaklaşık 50,000 ufak farkın analiz edilmesiyle kesin bir koroner riskin nasıl hesaplanacağı konusunda çözüm üretiyor.
“Bu çalışma, mevcut yöntemlere ilave olarak, koroner kalp hastalığı ile ilgili artan risk taşıyan insanları belirlemek için genetik risk puanını kullanmanın muhtemel faydalarını gösteren ilk büyük çalışma.”
“Maalesef mevcut klinik risk puanları, orta yaşa kadar riski değerlendirme konusunda yeterince iyi değil.”
“Diğer yandan DNA’nızı temel alan genetik risk puanı her yaşta uygulanabilir.”
Sir Nilesh, DNA’daki yaklaşık 50.000 ufak farkı analiz ederek kesin bir koroner risk puanının nasıl hesaplanacağıyla ilgili bir çalışma yaptı.
Araştırmacılar 16.000’den fazla kişinin puanlarını test ettiklerinde risk puanları en yüksek %20’lik dilimine sahip olan kişilerde koroner kalp hastalığı oluşma olasılığının beş kat daha fazla olduğunu buldular.
Bu bulgu en düşük % 20’lik puanı olan kişilerle kıyaslanarak ortaya çıkarıldı.
Sir Nilesh, testin Ulusal Sağlık Hizmetleri (National Health Service / NHS) ‘ne dâhil edilmesi için biraz daha zaman gerekebileceğini, çünkü klinik denemelerde test edilmesi gerektiğini belirtti.
Ancak sözlerine şunları da ekledi: “Yine de yaşam tarzlarını değiştiren ve kalp krizi riskini azaltan ilaçları kullanan kişilere erken teşhis konması birçok hayat kurtarabilir.”
MEME KANSERİ İÇİN KAN TESTİ
Bilim insanları tarafından geliştirilen yeni bir kan testinin meme kanserinin yayılımını oldukça yavaşlattığı bulundu.
Londra’daki uzmanlar tarafından geliştirilen bu test, en yaygın meme kanseri şekli standart tedavilere cevap vermeyi durdurduğunda fark edildi.
Ve daha sonra doktorlara, tam olarak tümörün genetik yapısıyla eşleşen bir sonraki tedavi için hangi ilacın hastaları iyileştirdiğini söylüyorlar.
Üç yıl içerisinde Ulusal Sağlık Hizmetleri’ne dâhil edilecek olan bu yeni test, kanser ilacın etkisine direnç göstermeye başlar başlamaz doktorları uyararak daha hızlı davranmalarına olanak sağlıyor.
Uzmanlar bu testin, kanser tedavisinde devrim yapacak “sıvı biyopsi” testlerinin ilklerinden biri olduğunu düşünüyor.
European Heart Dergisi’nde yazılanlara göre bu ekip, kişilerin çok geç olmadan diyetisyene giderek, düzenli spor yaparak ve sigarayı bırakarak yarar sağlayabileceklerini söylüyor.
Bir kan numunesi, bilim insanlarının sağlıksız yaşam tarzından ötürü en çok risk altında olan insanları belirlemelerini sağlayacak. Daha sonra riski azaltan statin veya aspirin gibi ilaçları belirleyebilecek veya çok geç olmadan hayat tarzlarını değiştirmelerini tavsiye edebilecekler.
Aynı zamanda gelecekteki risklerini en aza indirgemek için statin tedavisi veya tansiyonu düşüren ilaç tedavileri gibi erken müdahaleleri yapabilecekler.
Britanya Kalp Vakfı’nda yardımcı medikal direktör olan Dr. Mike Knapton şöyle diyor: “Bu yeni aracın, artan kalp hastalığı riski taşıyan insanların daha kesin bir şekilde belirlenmesinde çok önemli bir yeri olabilir.”
“Yine de şunu unutmamak gerekir ki, bir kişinin koroner kalp hastalığına genetik yatkınlığının olması, o kişinin mutlaka kalp krizi geçireceğini belirtmez.”
“Artan risk altında oldukları belirlenen kişiler, sigarayı bırakarak, düzenli spor yaparak, kilolarını dengeleyerek ve statin gibi önceden belirlenmiş ilaçları alarak kalp krizi geçirme risklerini azaltabilirler.”
Sir Nilesh önümüzdeki ay, Britanya Kalp Vakfı’nda yeni medikal direktörü olarak göreve başlayacak.
