Taliban, SSCB’nin Afganistan’dan çekilmesinden sonra ülkenin büyük bölümünü kontrolü altına alan Taliban, çoğunluğu Peştunlardan oluşan Sünni İslamcı gruptur. Kelime anlamı İslam öğrencileri olan Taliban, 1994 yılında ilk kez kendisini göstermiş, iç savaş sırasında 1996'da Afganistan'ın hükûmet merkezi Kâbil'in kontrolünü eline geçirmiştir. Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden destek gören Taliban 2001’e kadar Afganistan’ın %90’ınını kontrol altına almıştır. 11 Eylül 2001’de ABD’ye karşı yapılan terörist saldırıların ardından Usame Bin Ladin’in ülkede tutulduğu gerekçesi ile ABD Afganistan’a askeri müdahelede bulunmuş ve Taliban iktidardan uızaklaştırılmıştır. 2004 yılında yeniden organize olan Taliban gerilla savaşına dönmüştür.
Afganistan'da Taliban'ın iktidarda olduğu 1996-2001 yılları arasında kız çocuklarının eğitim görmesi yasaklandı. Taliban'ın güçlü olduğu bölgede şeriat kuralları gereğince hırsızların eli kesildi, cinayetten suçlu bulunanlar halk önünde idam edildi. Kız çocuklarının okula gitmelerinin engellenmesinin yanı sıra televizyon, müzik ve sinema yasaklandı. Erkeklere sakal, çalışmaları yasaklanan kadınlara da peçe zorunluluğu getirildi.
Vatan Partisi lideri Doğu Perinçek'in Taliban'ın ilerleyişini Kurtuluş Savaşı'na benzetmesi olay yarattı. Gazeteci Nagehan Alçı canlı yayında Perinçek'e tepki göstererek "Acaba insanları çıldırtmaya mı çalışıyorsunuz?" ifadelerini kullandı.
Şarkıcı Aryana Sayeed, Taliban'ın yönetimi ele aldığı Afganistan'dan Türkiye'ye geldi. Şarkıcı ilk açıklamasında ise "Sizinle paylaşacağım çok hikayem" var dedi. Sayeed'in fotoğrafını Instagram hesabından paylaşan şarkıcı Çelik ise "Ah be güzelim bizde senin gibi ne hikayeler var" diyerek herkesi şaşkına çevirdi.
Afganistan'da kontrolü ele geçiren Taliban, infazlarına başladı. 'Genel af' ilan edilmesine rağmen ülkeden her gün yeni bir infaz görüntüsü gelirken son olarak Afgan polis şefi Hacı Molla Achakzai'nin öldürüldüğü ortaya çıktı.
Tüm dünya Afganistan'da yaşanan kaosu izlerken, sosyal medyayı sallayan bir olay yaşandı. Taliban'dan kaçmak için uçağın iniş takımlarına binen ve kalkıştan sonra düşerek feci şekilde ölen insanların görüntüsü tişörte basılarak ABD'de satışa sunuldu. Kısa sürede yayılan görüntü sosyal medyada infial yaratırken, tepkiler üzerine tişörtün satışı durduruldu.
Risk altındakileri Afganistan'dan çıkartmak için çalışan İngiliz gazeteci ve yazar Nadene Ghouri, insanların Taliban'dan saklandığını ve durumlarının kritik olduğunu söylüyor.
ABD’nin Kabil Büyükelçiliğinde görevli diplomatların, bir ay önce Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ı ABD’nin ülkeden çekilmesinin hemen ardından Kabil’in Taliban’ın eline geçebileceği konusunda uyardıkları ortaya çıktı. Bu durum; ABD medyasında, yönetimin Taliban karşısında Afgan güvenlik güçlerinin yetersizliğinin farkında olduğunun en açık delili olarak yorumlanıyor.
ABD’nin eğittiği ve teçhizat sağladığı Afgan güvenlik güçlerinin çekilmesiyle Taliban’ın milyarlarca dolar değerindeki Amerikan askeri teçhizatını ele geçirdiği tahmin ediliyor.
Afganistan'ın başkenti Kabil'de Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na giren Taliban, Cumhurbaşkanı Gani'nin makamında bulunan tablonun önünde poz vermişti. Dikkat çeken tablonun hikayesi ortaya çıktı.
Taliban'ın Afganistan'da yönetimi ele geçirmesinin ardından Kabil'den Doha'ya giden uçağın içinde Taliban'ın hedefindeki isimlerden biri olan pop yıldızı Aryana Sayeed'in de olduğu öğrenildi. Şarkıcının uçakta olduğu ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla ortaya çıktı.
Yaklaşık 40 yıl önce Gaziantep'e yerleşen Afganlar, ülkelerinde yaşananları tedirginlikle izliyor - Emekli Abdulgafur Atak: "Görüştüğümüz yakınlarımız durumların iyi olmadığını söylüyor, kıtlık, susuzluk, açlık, sefalet var" - Alime Yüce: "Akrabalarımızla görüşüyoruz. Şu an için evlerinde beklediklerini ve ne olacağını bilmediklerini söylüyorlar ama yine de herkes diken üstünde" - Selahattin Altay: "Yeterince yiyecek bulamadıklarını anlatıyorlar. Bütün resmi daireler kapalı, yaşayacak halleri kalmamış"
Afganistan'ın başkenti Kabil'den Türk Hava Kuvvetleri'nin A400M tipi askeri nakliye uçağı ile yapılan tahliyeler devam ederken uçağın içinden paylaşılan bir fotoğraf karesi ise gündem oldu.
Afganistan'ın Taliban'ın yönetimine geçmesinin ardından hızla değişen dengeler dünyanın dört bir yanından anbean takip ediliyor. Son olarak CNN International ekibinin yaşadıkları ülkede yaşanan paniği gözler önüne serdi. Taliban yönetimine bağlı silahlı kişiler, CNN ekibinin çekim yaptığını görünce önce silahlarını hazırladı, ardından saldırmak için üzerlerine doğru koşmaya başladı. Yaşananlar canlı yayınla televizyonlara taşındı.
Taliban'dan kaçmak için ABD uçağının tekerlerine tutunan ve kalkıştan kısa bir süre sonra yere düşerek hayatını kaybeden Afganlarla ilgili acı bir gerçek ortaya çıktı. İki kardeşin duydukları söylenti nedeniyle havaalanına koştukları öğrenildi.
Afganistan'ı Taliban'ın ele geçirmesinin ardından birçok kuruluş harekete geçti. Uluslararası Para Fonu (IMF), Afganistan'da yaşanan belirsizlik nedeniyle özel çekme hakkı (SDR) olarak adlandırılan rezerv para birimi ile diğer IMF kaynaklarına, Taliban'ın erişemini engellediğini duyurdu.
ABD’nin Afganistan’dan çekilme kararına yönelik açıklamalarda bulunan Başkan Joe Biden, Afganistan’dan kaos olmadan çekilmenin bir yolu olmadığını ve nasıl önleyeceklerini bilmediğini söyledi.
Taliban'ın Afganistan'da kontrolü sağlamasının ardından ABD'den tarihi bir itiraf geldi. Genelkurmay Başkanı Mark Milley, Afgan ordusunun ve hükümetin Taliban karşısında 11 gün içinde çökeceğine dair hiçbir ibare görmediklerini söyledi.
Taliban’ın üst düzey liderlerinden Waheedullah Haşimi, Afganistan’da demokrasi olmayacağını ve sadece şeriat kanunlarının uygulanacağını açıkladı.
ABD'de yapılan kamuoyu yoklamaları, ABD Başkanı Joe Biden'a destek oranının ilk kez bu hafta yüzde 50'nin altına gerilediğini gösterdi.
Taliban'ın başkent Kabil'e girmesiyle Afganistan'dan kaçmak için ABD uçağının iniş takımına tutunup ardından düşen iki kişiye ait cesetlerin 16 ve 17 yaşındaki yoksul erkek kardeşlere ait olduğu iddia edildi.
Taliban'ın Kabil'e girmesinin ardından ülkesini terk eden Cumhurbaşkanı Gani ve ailesinin Birleşik Arap Emirlikleri'ne kaçtığı açıklandı.
Dünya, Afganistan'ın Taliban tarafından 10 gün içinde işgal edilmesi şokunu henüz atlatamamışken, dikkat çeken bir iddia geldi. CNN International'da yer alan habere göre, "Taliban, dünyanın umutsuzca ihtiyaç duyduğu 1 trilyon dolarlık minerallerin üzerinde oturuyor" denildi.
Afganistan Merkez Bankası'nın eski başkanı Ahmedi, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, ülke kasasında para olmadığını belirtti. Ahmedi açıklamasında, hükümetin malvarlığının yurtdışında tutulduğunu ve Taliban'ın bu rezervlere erişemeyeceğini söyledi.
Dünya gündemi Taliban’ın 9 gün içerisinde önce tüm vilayetleri ardından ise Kabil’e girip Afganistan yönetimini ele geçirmesiyle hareketli zamanlar yaşıyor. Sıcak saatlerin ardından Taliban’ın bu hafta ilk kez düzenlediği resmi basın toplantısında sadece bir kadın gazeteci olması dikkatleri çekti. Charlotte Bellis,Taliban karşısında soru soran ilk kişi olarak tarihi anlara imza attı. Bu hareketin sonrasında dünya onu ve cesaretini konuşmaya başladı.
İran İçişleri Bakanlığı, Afgan mültecilerin ülkeye girişinin engelleneceğini açıkladı. İran İçişleri Bakanlığı Sınır İşleri Genel Müdürü Hüseyin Kasımi yaptığı açıklamada, Afganistan sınırında konuşlu güvenlik güçlerine "İran'a girmek isteyen Afganları engellemeleri" talimatı verildiğini söyledi.
Afganistan'ın Nangarhar vilayetinde Taliban bayrağına karşı Afganistan ulusal bayrağıyla gerçekleştirilen protestoya Taliban'ın müdahale etmesi sonucu 2 kişinin hayatını kaybettiği, 12 kişinin de yaralandığı bildirildi. Öte yandan Afgan vatandaşların, kent meydanındaki Taliban bayraklarını alkışlarla indirdiği öğrenildi.
Afganistan'a tatil için giden ve bir anda kaosun tam ortasında kalan 22 yaşındaki İngiliz öğrenci Miles Routledge'nin akıbeti belli oldu.
Afganistan'da yönetimi ele geçiren Taliban'ı öven eski Ayasofya Camii Baş İmamı Mehmet Boynukalın, eleştirilere yanıt verdi. Söylediklerinin arkasında duran Boynukalın, kendisine iftira atarak saldırıldığını iddia etti ve "Yobaz medya farelerinin yaptıkları, hiçbir fayda sağlamayacak" dedi.
Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek'in Taliban'a yönelik yaptığı Atatürk benzetmesi gündem yarattı. Katıldığı canlı yayında açıklamalarda bulunan Perinçek "Taliban, Mustafa Kemal Paşa'nın Türkiye'de yaptığı gibi Afganistan'ın Kurtuluş Savaşı'nı başardı." dedi.
Ünlü oyuncu Celil Nalcakan’ın mültecilerle ilgili tepkisi sosyal medyada gündem oldu. Nalçakan ‘’Anneni, bacını, karını, kızını zulmün göbeğinde bırakıp kaçacaksın, ben de sana üzüleceğim…"paylaşımına sosyal medyada yorum yağdı.
Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirerek ülkede kontrolü sağlayan Taliban, Takhar vilayetinde bir kadını burka giymediği için infaz etti. Sosyal medyada hızla paylaşılan görüntüler tüm dünyayı dehşete düşürdü.
90'lı yılların sonunda Afganistan'daki Taliban rejimi altında yaşayan ve daha sonra Türkiye’ye kaçan Afgan kadınlar, sanki hâlâ o günleri yaşıyormuşçasına korktuklarını anlatıyor. Ankara'da konuştuğumuz kadınlar "Tarih tekrar ediyor. Hiç kimse Taliban'ın bu kez kadınlara zulmetmeyeceğine inanmasın" diyor. Öte yandan Taliban'ın genç kızları kaçırıp tecavüz ettiğini aktaran bir kadın, "Babam, diğer çocuklarına karışmasınlar diye bir kız kardeşimi Taliban'a vermek zorunda kaldı." şeklinde konuştu.
Taliban, Afganistan’da “katılımcı bir İslami hükümet” kuracağını söylüyor. Peki grubun liderlik yapısı nasıl? Grubun bir dini lideri, 26 üyeli bir konseyi ve farklı alanlardaki faaliyetleri denetleyen bir “bakanlar kabinesi” var.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "Taliban, savaşı kazandı ve onlarla konuşmamız gerekiyor." ifadesini kullandı.
Taliban Sözcüsü Zebihullah Mücahit, Kabil'de basın mensuplarının karşısına çıkarak tüm dünyanın merak ettiği soruları cevapladı. Taliban sözcüsü, ülkenin 20 yıl önce de şimdi de 'Müslüman bir ulus olduğunu' belirtirken, "Fakat olgunluk söz konusu olduğunda, 20 yıl önceki halimizle şimdiki halimiz arasında devasa bir fark var" ifadelerini kullandı.
Taliban Sözcüsü Suhail Shaheen, Afganistan’da Taliban’a kimin liderlik edeceğinin 2 ile 3 gün sürmesi beklenen istişareler sonucunda belirleneceğini ve ülkede kadınların çalışma ve okuma haklarına sahip olacağını duyurdu. Konuşması sırasında, İngiltere Başbakanı Boris Johnson’a ve uluslararası topluma "Afgan halkının isteklerine saygı duymaları" mesajı veren Sözcü Shaheen, "Bu onların yükümlülüğü, çünkü 20 yıl boyunca Afganistan’ın yıkımının arkasında onlar vardı." ifadelerini kullandı.
Rusya’nın Kabil Büyükelçisi Dmitriy Jirnov, Taliban temsilcileriyle gerçekleştirdiği görüşmenin olumlu geçtiğini belirterek Taliban’ın, Rus Büyükelçiliğinde güvenliği sağlama konusunda garanti verdiğini ifade etti.
Sanatçı Mahsun Kırmızıgül'den dikkat çeken çıkış! Ünlü isim, "Afganistan'daki kafa kesen katiller, sömürgecilerin beslemesi, yeryüzünün zebanileri bizim kardeşimiz olamaz" diyerek, Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinden sonra İran ile Afganistan arasında savaş çıkarılacağını iddia etti.
Son dakika haberine göre Afganistan'da yaşananlardan dolayı Türkiye'ye dönmek isteyen 42 kişi, uçakla Kabil'den Türkiye'ye getiriliyor.
ABD öncülüğünde NATO güçlerinin Afganistan'dan çekilmesiyle birlikte Taliban'ın ülkenin kontrolünü ele geçirmesi ve başkent Kabil'e girmesi tüm manşetlerde ilk sırada. Taliban'dan kaçmak için hayatlarını tehlikeye atan Afganların görüntüleri yürek burkarken Afgan gazeteci Nazira Karimi'nin tüm dünyanın gözü önünde gözyaşları içinde "Benim cumhurbaşkanım nerede?" diye sorması gündem oldu.
Sosyal paylaşım platformu Facebook, terör örgütü olarak gördüğü Taliban'a ait hesaplar ve Taliban’ı destekleyen içerikleri yasakladığını bildirdi.
Afganistan’da Taliban’ın kontrolü ele geçirmesinin ardından ülkeyi terk etmek isteyenlerin akın ettiği Kabil Havaalanı'nda panik ve kaos yaşanırken, bir uçağın kanadına tutunarak kaçmaya çalışan Afgan’ın cansız bedeni uçağın içinden görüntülendi.
Taliban'dan kaçmak için uçağın tekerleğine sığınan insanların görüntüsü tüm dünyada gündem oldu. Tuğba Ekinci de o görüntüleri paylaşarak "Şeriata her zaman hayır" dedi.
Afganistan’ın sinema sektöründe en popüler isimlerinden biri olan Sahraa Karimi, Taliban’ın Afganistan’ın başketi Kabil’e girdiğinde çektiği ve sosyal medyadan yayınladığı videoyla tüm dünyada ses getirmişti. Afganistan’da yaşanan korku dolu anları paylaşan Karimi’nin ‘Bizi öldürmeye geliyorlar’ sözü büyük yankı bulmuştu. Twitter hesabından yeni yaptığı açıklamada kurtulduğunu ve Afganistan dışına çıktığını söyledi. Kendisine yardımcı olan Türkiye, Ukrayna ve Slovakya’ya teşekkür etti.
Kabil Havalimanı'nda uçaktan düşen Afganların görüntüsüyle ilgili açıklama geldi. Yetkili bir isimle konuşan Washington Post, iki kişinin havadaki uçaktan düşme görüntülerinin gerçek olduğunu ve tekerleklerde insan kalıntıları bulunduğunu yazdı. Uçağın pilotlarının iniş takımlarını toplayamayınca acil durum ilan ettiği ve üçüncü bir ülkeye indiği de belirtildi.
Son dakika haberine göre Afganistan'daki son durumu değerlendiren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Afganistan'da Tüm taraflarla diyaloğumuzu sürdürüyoruz, Taliban dahil" ifadelerini kullandı.
Taliban'ın, Afganistan'ın kontrolünü ele geçirmesi sonrası yaşananlar tüm dünyanın gündemine oturmuşken, cehennemi yaşayan ülkeden Türkiye'ye gelen bir telefonun detayları ortaya çıktı.
2001 yılında Taliban Afganistan'a girişiyle birlikte Bamyan Buda heykelleri ve Kabil müzesindeki eserleri yok etmişti. Taliban'ın 20 yıl sonra ülkede yeniden kontrolü ele geçirmesinin ardından Afganistan’ın kültürel mirası yine belirsizlik içinde büyük bir tehlike yaşıyor.
İngiliz gazetelerinin manşetlerinde bugün Taliban yönetiminden kaçanlar ve Kabil Havaalanı'nda yaşanan izdiham vardı. Guardian gazetesi "Binlerce kişi Taliban'dan kaçmaya çalışırken Kabil'de kaos", Times "Kabil kıyımından kaçma yarışı", Metro "Cehennemden kaçış" başlıklarını kullandı.
Son dakika haberine göre Afganistan'da Taliban, hükûmet yetkilileri için 'genel af' ilan etti ve işe geri dönme çağrısı yaptı.