BİZE ULAŞIN
Kortizon tedavisi, birçok hastalığın tek tedavi yöntemi olsa da gereğinden fazla uygulandığı taktirde geri dönüşü olmayan sorunlara ve başka hastalıklara sebep olabilir. Yüksek dozda alındığında, vücutta çok fazla su ve sodyum biriktiren kortizon, tansiyonu yükseltir, şeker hastalığını tetikler ve yağ birikmesine sebep olur. Kortizon kullanan hastanın özellikle beslenmesine dikkat etmesi, kilo almaması için beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi, tuzsuz yiyecekler yemesi, süt, yoğurt ve peynir gibi kalsiyum zengini gıdalar tüketmesi gerekir. Peki kortizon nedir?
Kortizon, vücudun adrenal bezleri tarafından üretilen bir steroid olan kortizolün sentetik bir versiyonudur. . Kortizon ilaçları kortizolün etkisini taklit eder, ancak daha güçlü olma eğilimindedir. Kortizon ve kortizol her ikisi de sıklıkla kortikosteroid (Kimyasal olarak kortikosteroid hormonlara benzeyen ve adrenal bezlerden salgılanan bir grup ilaç) olarak adlandırılan glukokortikosteroid (Adrenal bezlerden günlük ritimde veya stres durumunda salgılanan steroid hormonları) türüdür.
Doktorlar astımdan artrite kadar çok çeşitli enflamatuar durumları tedavi etmek için kortizon ilaçlarını (genellikle steroid olarak adlandırılır) reçete eder. Kortikosteroid ilaçları çeşitli güçlerde ve doğrudan vücuda enjekte edilebilen haplar, topikal kremler ve sıvılar gibi farklı formlarda gelir.
Kortizon Enjeksiyonları. Bursit, osteoartrit, gut ve diğer artritik durumların neden olduğu izole eklem iltihabı ve ağrı, kortizon enjeksiyonu ile tedavi edilebilir. Bir enjeksiyon güçlü ilacı doğrudan iltihap bölgesine iletir.
Oral Kortizon İlaçları. Romatoid artrit ve ankilozan spondilit gibi tüm vücudu etkileyen enflamatuar bozuklukları olan kişiler, sülfasalazin ve metotreksat dahil oral kortikosteroidlerle ağrılı alevlenmeleri tedavi edebilir. Kronik oral steroid kullanımı komplikasyonlara yol açabilir, bu nedenle doktorlar mümkün olduğunca hasta kullanımını sınırlar.
Topikal Kortizon. Topikal steroid ilaçları kremler, jeller, köpükler, spreyler olabilir. Cilt iltihabını tedavi etmek için kullanılırlar. Daha güçlü topikal kortikosteroidler, psoriatik artrit ile ilişkili enflamatuar bir cilt hastalığı olan sedef hastalığı gibi durumları tedavi etmek için reçete edilebilir.
Kortizonun aşağıdaki ciddi yan etkilerinden herhangi birini yaşarsanız hemen doktorunuzu aramalısınız:
Vücut kortizon salgılar mı?
Böbrek üstü bezlerinin ürettiği kortizon, her insanın vücudunda farklı miktarlarda salgılanır. Örneğin, dinlenmekte olan normal kiloda bir kişinin salgıladığı kortizon miktarı günlük 15-40 miligram arasında değişirken, kilosu fazla birinin günlük üretimi bundan yüzde 50 oranında daha fazladır. Gün içinde salgılanan kortizon miktarı, vücut ısısına, kan basıncına, günün gece ya da gündüz oluşuna göre değişiklik gösterir.
Sinir ve panik anında ise kortizonunun salgılanma oranı on katına dek çıkabilirken, vücudumuz kortizon hormonunu en çok sabah vaktinde salgılar.
Doğumun üçüncü haftasında başlayan ve öldüğümüz ana dek devam eden kortizon hormonu üretimi vücut tarafından az salgılanırsa ya da hiç salgılanmazsa dışarıdan alınır.
Kortizon tedavisi uygulanırken nelere dikkat edilmelidir?
Kortizon birçok hastalıkta tek tedavi çözümü olarak görülür. Uygun dozu doktor tarafından belirlenen kortizon, tablet, ampul, krem, fitil ve damla gibi birbirinden farklı şekillerde kullanılır.
Kortizon tedavisini, mümkün olduğunca erken sürede kesmek gerekir.
Kortizonun tablet formunun, vücuttaki kortizon hormonunun salgılandığı saatler olan sabah saatlerine uygun şekilde yine sabah erkenden alınması gerekir.
Kortizonun mide asidini artırması ve ülsere yol açması gibi riskler vardır. Bu yüzden tok karnına alınması gerekir. Mideye zarar vermemesi için doktor önerisi ile birlikte mide koruyucu ilaç alınabilir.
Kortizon tedavisi gören hastalarda kemik yıkımı başlar. Bu nedenle, kortizonun kalsiyumun bağırsaktan emilimini azaltarak osteoporoz rahatsızlığına sebep olma riski vardır.
Kortizon tedavisi sırasında nasıl beslenilmelidir?
Kortizon yan etkileri olan bir ilaçtır. Bu nedenle kortizon tedavisi gören kişilerin, beslenme düzenine çok dikkat etmesi gerekir.
Tuz kullanımı azaltılmalıdır: Tuz, kortizon tedavisinin baş düşmanıdır. Çünkü, kortizon hormonu, böbreklerde tuzun geri emilimini artıran bir hormondur. Kortizonun yüksek olması halinde, yüksek tansiyon tetiklenir. Tuz, kandaki ve vücuttaki sıvısındaki birikimiyle bu sıvıların osmatik basıncını yükseltir.
Sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır.
Potasyum açısından zengin olan yağsız besinler tüketilmelidir. Bu besinler sebze ve meyvelerdir.
Çok fazla tatlı ve yağlı besin tüketimi yapılmamalıdır.
Bolca kalsiyum tüketilmelidir.
Kortizon tedavisi gören hastalarda kemik yıkımı başlar. Bu nedenle, kortizonun kalsiyumun bağırsaktan emilimini azaltarak osteoporoz rahatsızlığına sebep olma riski vardır.
Kortizon tedavisi görenlerin kalsiyumu bol yiyecekler tüketmesi gerekir.
Bu yiyecekler, süt, yoğurt, tuzsuz ve yağsız peynir, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve tuzsuz fındık gibi yiyeceklerdir. Fazla olmamak kaydıyla küçük balıklar da tüketilebilir.
Kortizon tedavisi görenler bu yiyecekleri asla tüketmemeli
Hazır gıdalar
Konserve yiyecekler
Meyve suları
Soda ve kola gibi gaz içerikli içecekler
Alkollü içecekler
Bisküvi ve gofretler
Tuzlu ve peynirli krakerler
Şekerlemeler
Zeytin
Salça
İçinde koruyucu madde olan bütün gıdalar
Midye ve karides gibi kabuklu deniz ürünleri
Büyük balıklar
Salam ve sosis gibi şarküteri ürünleri
Sakatat
Kereviz ve deniz börülcesi gibi sebzeler
Kaşar peyniri
Otlu peynir
Tuzlu peynirler
Süt tozu
Patlamış mısır
Böreklik yufka
Pasta ve börekler
Kahvaltılık tuzlu tereyağı ve margarinler
Salata ve makarna sosları
Kabartma tozu
Hazır çorbalar
Dondurulmuş gıdalar
Bulyon ve içerisinde çok tuz olan tüm baharatlar
Mayonez
Ketçap
Turşu
Kortizon tabletinin yan etkileri
Kilo artışı
Ruh hali değişiklikleri
Depresyon
Deri incelmesi ve buna bağlı olarak gelişen deri altı kanaması
Katarakt ve benzeri göz sorunları
Hipertansiyon ve benzeri kalp hastalıkları
Osteoporoz, omur kırığı gibi sorunlar
Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği
Kan şekerinin yükselmesi, diyabet hastalığı olanların problem yaşaması
Enfeksiyonlara yatkınlığın artması
Uyku sorunları
Kortizon tedavisinin genel yan etkileri
Gelişme bozuklukları
Vücudun bazı bölgelerinde normal dışı şişlikler ve gövdede yağlanma
Adale zayıflığı
Kan basıncında yükselme
Kemik erimesi
Psikolojik bozukluklar
Ciltte kıllanma, çizgilenme
Adet bozuklukları
Şeker ve tansiyon yükselmesi
Gözlerde katarak oluşumu
Mide şikâyetleri
Kortizon tedavisinin kullanıldığı hastalıklar
Romatizmal hastalıklar
Kalp ve damar hastalıkları
Bağ dokusu hastalıkları
Alerjik hastalıklar
Tümör tedavileri
Karaciğer hastalıkları
Böbrek ve idrar yolu hastalıkları
Hormonal hastalıklar
Zehirlenmeler ve sıcak çarpmaları
Göz hastalıkları
Şoklar
